Israël zat Sinwar al op de hielen, maar vond hem uiteindelijk bij toeval

• Ernest Claassen

  redacteur Buitenland

• Yorick de Vries

  OSINT-specialist

Zat hij in een tunnel diep onder de grond in Khan Younis, de stad waar hij vandaan kwam, omringd door gijzelaars als menselijk schild? Was hij al via een tunnel naar Egypte ontkomen? Was hij dood? Speculaties over Hamas-leider Yahya Sinwar waren er genoeg de afgelopen maanden. Gisteren kwam er duidelijkheid over zijn lot. Volgens het Israëlische leger werd Sinwar gedood in een huis in het zuiden van Gaza, op anderhalve kilometer van de grens met Egypte.

Meer dan een jaar maakte Israël jacht op Sinwar. Op 10 oktober vorig jaar was hij nog in een tunnel onder Khan Younis. Beelden van een bewakingscamera toonden hem op de rug gezien.

DNA in een tunnel

Pas een klein jaar later, op 31 augustus, vonden militairen een nieuw spoor van de Hamas-leider. Zijn DNA werd aangetroffen in een tunnel onder Tal Al-Sultan, vlak bij Rafah. Daar waren kort daarvoor zes Israëlische gijzelaars dood gevonden. Vermoedelijk dienden zij als menselijk schild voor Sinwar, en gaf hij op het moment dat er een Israëlische patrouille dichtbij kwam persoonlijk het bevel om hen dood te schieten. Toen wist hij nog te ontkomen. Maar Israël zat hem op de hielen.

Een paar weken later, op 22 september, schreef de Israëlische krant Haaretz dat Sinwar al enige tijd geen contact meer had met de buitenwereld. Een mobiele telefoon gebruikte hij al lang niet meer, maar nu waren er kennelijk ook geen handgeschreven briefjes meer, die hij eerder met koeriers meestuurde.

De Israëlische veiligheidsdiensten onderzochten of Sinwar misschien gewond was geraakt bij een van de zware luchtaanvallen op de tunnels van Hamas, in het gebied waar hij zich vermoedelijk ophield. Maar ze hadden geen bewijs dat hij daadwerkelijk was getroffen.

Op de vlucht

Het Israëlische leger trok het afgelopen jaar steeds verder op naar het zuiden van Gaza. In mei viel het Rafah binnen, de meest zuidelijke stad. Het lijkt er nu op dat Sinwar daar in de val zat. Verder vluchten kon hij niet, de grens met Egypte werd intussen ook gecontroleerd door het Israëlische leger.

Op deze satellietbeelden van de dag dat Sinwar gedood werd, zijn Israëlische legervoertuigen te zien vlak bij het huis waar hij zich schuilhoudt:

En zo werd hij woensdag door Israëlische militairen gevonden. Al hadden ze op dat moment nog geen idee dat ze hun allergrootste vijand hadden opgespoord. Ze waren in het gebied op zoek naar commandanten van Hamas. Maar het was geen speciale operatie om iemand te doden, en ze hadden geen speciale inlichtingen over Sinwar gekregen.

Het einde

Het is woensdag 16 oktober. Een eenheid van de Bislamach-infanteriebrigade is op patrouille in Tal Al-Sultan, net ten noorden van Rafah. Het is een van de vluchtelingenkampen in Gaza, in de loop van de jaren uitgegroeid tot een stadswijk.

Het Israëlische leger heeft het gebied omsingeld en is al een tijd bezig om er tunnels op te blazen. Legerwoordvoerder Doron Spielman zegt tegen de BBC dat ze op die manier Sinwar dwongen om op de vlucht te slaan. Hij zou daardoor uiteindelijk een fatale vergissing hebben begaan door uit een tunnel naar boven te komen.

Maar dat weten de militairen nog niet, als ze drie vermoedelijke Hamas-strijders tussen de huizen zien lopen. Ze openen het vuur en de militanten splitsen zich op. Een van hen gaat een huis binnen. Als de militairen achter hem aan gaan, gooit hij twee handgranaten, waarvan er een ontploft, schrijft The Times of Israel. De militairen trekken zich terug en roepen om versterking.

De militairen sturen vervolgens een mini-drone het huis in en die filmt de strijder die op een stoel zit. Hij is zwaargewond aan zijn rechterhand en heeft een sjaal om zijn gezicht. Als hij de drone ziet gooit hij er een stok naartoe, maar hij mist.

Deze beelden van de drone zijn door het Israëlische leger gedeeld:

Nu weet het leger precies op welke plek in het huis de man zich bevindt. Een tank schiet een granaat op hem af en die maakt een eind aan zijn leven.

Pas de volgende ochtend, donderdag 17 oktober, checken militairen het lichaam. De linkerkant van zijn schedel is compleet verwoest. Maar een deel van zijn gezicht is nog intact. En dan zien ze een opmerkelijke gelijkenis met Yahya Sinwar. Om het zeker te weten, snijdt de geheime dienst Shin Bet een vinger van hem af om hem te identificeren. En pas daarna komt de bevestiging: Yahya Sinwar, de hoogste leider van Hamas, de man die de aanval van 7 oktober had voorbereid, is dood.

Bij Sinwar vinden de Israëliërs een wapen, een kogelwerend vest en 40.000 sjekel (10.000 euro). Pas als het gebied is veiliggesteld, halen ze zijn lichaam weg en brengen het naar Israël. De tunnel waar eerder zijn DNA was gevonden, lag maar een paar honderd meter verderop. De twee andere Hamas-strijders die bij hem waren, zijn ook gedood. Waarschijnlijk waren het lijfwachten.

Er blijven nog wel vragen over. Wat deed Sinwar buiten, overdag op straat? Waarom omringde hij zich niet langer met gijzelaars als menselijk schild? Verbleef hij al langer in het huis waar hij werd gedood, of ging hij toevallig daar naar binnen?