Hij was misschien wel de meest gezochte terrorist ter wereld: Yahya Sinwar. De man die de aanval op Israël van 7 oktober 2023 had bedacht en voorbereid. Hij wist ruim een jaar te overleven, maar nu is hij dan toch gedood, zegt Israël.
De 61-jarige Yahya Sinwar werd in 1962 in de Gazastrook geboren. Hij groeide op in de zuidelijke stad Khan Younis, waar zijn ouders vanuit Ashkelon naartoe waren gevlucht tijdens de Nakba, bij het oprichten van de staat Israël.
Nadat hij een diploma voor zijn studie Arabische taal had gekregen, kwam hij als twintiger aan het hoofd te staan van de interne veiligheidsdienst van Hamas. Hij spoorde Palestijnen op die informatie doorgaven aan Israël, en werd berucht om de brute straffen die hij uitdeelde. Soms voerde hij persoonlijk de doodstraf uit. Hij kreeg de bijnaam 'de slachter van Khan Younis'.
Israël arresteerde Sinwar eind jaren 80 omdat hij plannen had om twee Israëlische militairen te ontvoeren. Hij zat bijna een kwart eeuw in de gevangenis, waarvan ook periodes in een isolatiecel. Hij leerde Hebreeuws en las Israëlische kranten. Uiteindelijk liet Israël hem in 2011 gaan in het kader van een opzienbarende gevangenenruil waarbij meer dan duizend Palestijnen vrijkwamen in ruil voor één Israëlische militair.
In de jaren daarna klom hij snel op binnen Hamas en in 2017 werd hij gekozen tot de leider van de terreurbeweging in de Gazastrook. Algemeen wordt hij gezien als het brein achter de aanval op Israël.
Die had hij overigens in 2022 in een toespraak al aangekondigd: "We zullen jullie beschieten met eindeloos veel raketten en we komen met een eindeloze golf aan soldaten."
Voor Sinwar waren de ruim 42.000 doden en 99.000 gewonden die na 7 oktober in Gaza vielen, kennelijk geen probleem. Die zag hij als "noodzakelijke offers", valt op te maken uit berichten die hij in het voorjaar van 2024 naar de leiding van Hamas in Qatar stuurde en die The Wall Street Journal in handen kreeg.
Sinwar leek aanvankelijk ook niet ontevreden met het verloop van de oorlog. "We hebben de capaciteiten om nog maanden door te vechten", schreef hij in een bericht.
Door de oorlog in Gaza heeft het imago van Israël wereldwijd veel schade opgelopen. Er loopt een aanklacht wegens genocide bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag en het Internationale Strafhof wil premier Netanyahu en minister Gallant van Defensie vervolgen. "We hebben de Israëliërs precies waar we ze hebben willen", liet Sinwar zijn collega's in Qatar weten. Een woordvoerder van Hamas ontkent overigens dat Sinwar deze berichten heeft verstuurd.
Toen de hoogste leider van Hamas, Ismail Haniyeh, eind juli van dit jaar in Iran werd gedood, benoemde Hamas Sinwar tot zijn opvolger. Of hij vanuit zijn schuilplaats in Gaza nog veel kon uitrichten, is twijfelachtig.
Het was al die tijd gissen waar hij zich bevond. Aangenomen werd dat hij zich samen met zijn gezin diep in het tunnelstelsel ophield, met Israëlische gijzelaars als menselijk schild in zijn nabijheid.
Die had hij op moment van zijn dood niet bij zich, zegt het Israëlische leger. In het gebouw in de regio Rafah waar hij door militairen is gedood, waren volgens het leger geen gijzelaars aanwezig.
Militairen zouden het gebouw beschoten hebben, omdat ze Hamas-militanten naar binnen zagen gaan. Pas bij een inspectie bleek dat een van de doden erg op Sinwar leek.
Het Strafhof wilde behalve Israël ook Sinwar vervolgen, maar daar maakte hij zich waarschijnlijk weinig zorgen over. Hij wist dat hij bovenaan de dodenlijst van Israël stond.
De Israëlische minister Gallant van Defensie zei het vorig jaar al: "We zullen hem te pakken krijgen en we zullen hem vermoorden." Dat is nu dan dus gelukt, niet met een hightech-aanval of een ingenieuze operatie, maar min of meer bij toeval. Naar verwachting zal Hamas onmiddellijk een opvolger benoemen.
