Nobelprijs Geneeskunde voor ontdekking van essentiële rol microRNA
De Nobelprijs voor de Geneeskunde gaat dit jaar naar de Amerikaanse Victor Ambros en Gary Ruvkun voor het ontdekken van microRNA en de rol daarvan in genregulatie.
De onderzoekers vallen in de prijzen omdat hun ontdekking van dit molecuul "van fundamenteel belang blijkt te zijn voor hoe organismen zich ontwikkelen en functioneren", aldus de organisatie van de prijs.
Ambros voerde het onderzoek uit aan de Universiteit van Harvard. Hij is op het moment hoogleraar natuurwetenschappen aan de Universiteit van Massachusetts. Ruvkuns onderzoek werd uitgevoerd in het Massachusetts General Hospital en de Harvard Medical School, waar hij hoogleraar genetica is.
Toen Ambros en Ruvkun hun ontdekking voor het eerst publiceerden, in 1993, reageerde de wetenschappelijke gemeenschap "met een bijna oorverdovende stilte", stelt het Nobelcomité. Het ontdekte proces was zo ongewoon, dat wetenschappers dachten dat het wel een bijzonderheid moest zijn van het diertje waarin het was onderzocht, het wetenschappelijke troetelwormpje C. elegans.
In 2000 ontdekte Ruvkun echter nog een microRNA, ditmaal een variant die in het hele dierenrijk voorkwam. Toen sloeg de aanvankelijke scepsis om in enthousiasme, en werden al snel nog honderden microRNA's gevonden. Inmiddels weten we dat er in de mens meer dan duizend verschillende microRNA's actief zijn.
Thomas Perlmann, de secretaris generaal van het Nobelcomité, heeft Ruvkun gebeld om het nieuws te vertellen. "Het duurde lang voordat hij aan de telefoon kwam en hij klonk eerst erg moe, maar hij werd vervolgens snel enthousiast en blij toen hij begreep waar het gesprek om ging."
Corona
Vorig jaar ging de Nobelprijs voor de Geneeskunde naar de Hongaarse Katalin Karikó en Drew Weissman uit de Verenigde Staten. Door hun onderzoek konden effectieve mRNA-vaccins (niet te verwarren met microRNA) worden ontwikkeld ten tijde van de coronapandemie.
De laatste keer dat een Nederlander een Nobelprijs won was in 2021, toen de Nederlands-Amerikaanse Guido Imbens de Nobelprijs voor Economie kreeg. De Nobelprijs voor Economie in feite geen 'echte' Nobelprijs, omdat deze niet door grondlegger Alfred Nobel zelf is bedacht.
Deze week zijn er nog meer prijzen te verwachten. Morgen wordt de Nobelprijs voor Natuurkunde bekendgemaakt, woensdag voor Scheikunde, donderdag voor Literatuur, vrijdag voor Vrede en volgende week voor Economie. De prijzen worden uitgereikt op 10 december, de sterfdag van naamgever Alfred Nobel.
