Tankstations op de schop voor de toekomst van elektrische auto's

• 

  Rob Koster

  Economieverslaggever

Nu het aantal elektrische auto's snel toeneemt en het einde van benzine en diesel in zicht komt, moeten ook tankstations langs de snelweg op de schop. Nederland loopt voorop in de wereld als het gaat om laadpalen voor elektrische auto's. Twaalf jaar geleden startte het Nederlandse Fastned met snellaadstations langs de snelweg. Inmiddels is het één van de grootste aanbieders in Europa.

Naast de meeste benzinestations staan daarom nu ook snellaadstations. Elektrische auto's kunnen daar in een kwartier weer voor een groot deel opgeladen worden. Omdat elektrische auto's inmiddels een substantieel deel van het wagenpark vormen, mengen ook de oliemaatschappijen zich in die markt. Op veel plaatsen heeft Shell zelf al laadpunten, maar wel veel minder dan Fastned.

Palen weggehaald

Op sommige plaatsen worden oliemaatschappijen zelfs gedwongen laadpalen weer weg te halen. Dat heeft te maken met de ontwikkeling van nieuwe wetgeving die de aanbesteding van tankstations langs de snelweg regelt. Tot de nieuwe regels ingaan wil de overheid voorkomen dat er overal plukjes laadpalen komen met langdurige looptijden.

Op plaatsen waar de eerdere concessie voor snelladers naar Fastned is gegaan, mogen oliemaatschappijen daarom nu alleen beperkt snelladers bij hun benzinepomp plaatsen. Tot onvrede van onder meer Shell, dat van de rechter in de zaak van Milieudefensie een 'uiterste inspanningsverplichting' opgelegd kreeg om de uitstoot van klanten fors te verminderen.

Jeanine Bakx, verantwoordelijk voor de Shell-tankstations in de Benelux en Frankrijk, noemt de huidige situatie belachelijk. "Wij moeten meewerken aan het ontwikkelen van de mogelijkheden voor onze klanten om emissievrij te rijden en tegelijkertijd moet ik laadpalen weghalen." Het gaat in totaal om zo'n 20 laadpalen waarvan de vergunning is ingetrokken. Desondanks is het totale aantal snelladers in het afgelopen jaar fors toegenomen.

Nieuwe vergunningen

In 2028 lopen veel concessies af en moeten vergunningen voor de verkoop van benzine, elektriciteit en horeca opnieuw verdeeld worden. De discussie tussen bedrijven en de overheid over de manier waarop is in volle gang. De bedoeling was dat de concurrentie vooral tussen de verschillende verzorgingsplaatsen zou gaan en dat bijvoorbeeld Fastned en Shell elkaar niet op dezelfde plek beconcurreren. Waar Shell op dit moment beperkt wordt bij de uitbreiding van laadpalen, mocht Fastned tot nu toe geen eigen toilet- en horecavoorzieningen bouwen.

Een auto opladen gaat weliswaar steeds sneller, maar duurt nog altijd langer dan een tank volgooien. Automobilisten die hun auto opladen bij een snellader van Fastned moeten dus bij de oliemaatschappij koffie halen en naar het toilet. Regelmatig betekent dat een wandeltocht door zompig grasland en oppassen dat de oversteek niet eindigt onder een langsrazende vrachtwagen.

Eigen horeca en wc

De nieuwe regels voor het tankstation van de toekomst moeten de klant centraal stellen. Dat betekent veilig tanken en laden en goede toilet- en horecavoorzieningen. In België heeft Fastned al wel een snellaadstation met eigen horeca en toiletten. Bij Brecht langs de A1 van Antwerpen naar Breda kan er alleen geladen worden, niet getankt.

Mocht de overheid besluiten één vergunning te verstrekken voor zowel de verkoop van benzine, elektrisch laden als horeca dan zou Fastned benzine en diesel moeten verkopen. "Niet logisch", zegt oprichter en bestuursvoorzitter Michiel Langezaal van Fastned. "We gaan de energietransitie in, alles wordt elektrisch en in de tussentijd zou Fastned om mee te doen aan de aanbesteding ook benzine moeten gaan verkopen."

Opsplitsen?

Omdat bij één concessie eigenlijk alleen de grote oliemaatschappijen als Shell, BP en TotalEnergies in aanmerking zouden komen, lijkt het opsplitsen in drie vergunningen het meest voor de hand te liggen. Bedrijven kunnen dan inschrijven op fossiele brandstoffen, laden en horeca. Netbeheerders zien graag dat het laden dan wel beperkt blijft tot één plek, om te voorkomen dat er meerdere zware elektriciteitsaansluitingen nodig zijn.

Marktleider Shell wil binnenkort op de tankstations alle energie aan kunnen bieden waar vraag naar is. "Benzine, diesel, biobrandstoffen en elektrisch laden. Allemaal onder één dak", vertelt Jeanine Bakx. Omdat mensen naar verwachting langer op een tankstation verblijven als ze elektrisch laden, worden de faciliteiten uitgebreid. Zo komt er meer horeca en een kinderspeelplaats.

Michiel Langezaal van Fastned raadt de overheid aan te gaan selecteren op kwaliteit en niet alleen maar voor de hoogste bieder te gaan. Want waar een benzinepomp het altijd doet is dat bij een snellader geen automatisme. "De elektrische rijder wil aankomen bij een laadstation en zeker weten dat het werkt." Minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat overlegt op dit moment met alle partijen over de precieze invulling van de nieuwe concessiewet.