Stage, studie, bijbaan en thuis: mbo-student ervaart stress door opeenstapeling

Mbo-studenten ervaren druk en stress door een opeenstapeling van verantwoordelijkheden, zoals het combineren van stages met volle onderwijsdagen, sociale verplichtingen en bijbanen. De half miljoen mbo-studenten moeten verder meer waardering en toekomstperspectief krijgen, zodat er meer gelijkheid komt tussen hen en hbo- en wo-studenten.

Dat zijn de belangrijkste conclusies uit het rapport Als je door de bomen het bos niet meer ziet van het Trimbos-instituut, Expertisecentrum Inclusief Onderwijs (ECIO), Pharos, Erasmus Sync Lab en de Universiteit Utrecht. 2908 mbo-studenten deden mee aan het onderzoek. Het rapport wordt vandaag overhandigd aan onder anderen koningin Máxima.

"Mbo-studenten worden geconfronteerd met een voortdurende balansoefening tussen studie, stage, werk en hun thuissituatie. Dit constante balanceren zonder voldoende rust leidt vaak tot tijdsnood, chaos en verlies van regie, wat de kans op stress en uitputting vergroot", zegt Lotte Scheeren, van het ECIO. Uitval en gezondheidsproblemen kunnen daarvan het gevolg zijn, aldus de onderzoekers.

Verschillende achtergronden

Op het mbo zitten mensen met meer verschillende achtergronden dan op het hbo en wo en veel studenten geven in het onderzoek aan dat ze thuis huishoudelijk of financieel bijdragen. Voor een deel van de mbo-studenten hangen emotionele problemen en spanningen in de thuissituatie sterk samen met de druk die ze ervaren.

De studenten roepen verder op om de opleiding betaalbaar te maken, omdat ook financiële zorgen en het combineren van studie en stage met een bijbaan bijdragen aan de prestatiedruk. Ze zeggen daarnaast te maken te hebben met stagediscriminatie en stellen dat ze soms geen stagevergoeding krijgen of een lagere vergoeding dan hbo- en wo-studenten.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Volgens het rapport kunnen de hoge prestatiedruk en overmatige stress bij mbo-studenten, net als in het hbo en wo, niet puur liggen aan de individuele student. Het verminderen ervan is een gedeelde verantwoordelijkheid van de student en diens ouders, de onderwijsinstellingen, de overheid en de maatschappij.

De studenten geven aan behoefte te hebben aan meer begeleiding. Daarom spelen docenten, die nu vaak zelf overbelast zijn, een sleutelrol bij het verlichten van de stress en prestatiedruk, aldus het rapport. Studenten zeggen verder baat te hebben bij een meer persoonlijke aanpak van toetsing, waarbij meer gekeken wordt naar het individuele leertraject.

Het verbeteren van de basisvaardigheden en financiële positie van studenten, het versterken van de rol van docenten, het verminderen van overbelasting in het onderwijs en de thuissituatie, en het bevorderen van de waardering van studenten kunnen gezamenlijk bijdragen aan het voorkomen van prestatiedruk en stress, concludeert het rapport.