Hoekstra krijgt vollere portefeuille met gevoelige klus in Commissie

• Guus Boeren

  redacteur Brussel

Na lang en intensief onderhandelen heeft Ursula von der Leyen haar nieuwe ploeg klaar. De Nederlander Wopke Hoekstra krijgt daarin als Eurocommissaris voor Klimaat en Schone Groei een iets andere rol dan in de vorige commissie.

Elke Eurocommissaris krijgt van de voorzitter een 'opdrachtbrief'. Daarin staat nauwkeurig beschreven wat de Commissaris de komende vijf jaar moet gaan doen. Hoekstra's portefeuille is versterkt, blijkt uit zijn opdrachtbrief.

Hoekstra wordt net als afgelopen jaar, toen hij de portefeuille van zijn voorganger Timmermans overnam, verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Europese klimaatwetten. Hij moet ervoor zorgen dat de plannen die de EU de afgelopen vijf jaar heeft gemaakt worden uitgevoerd.

Ook werkt hij verder als de 'klimaatdiplomaat' die voor de EU onderhandelt met andere landen over wereldwijde klimaatdoelen, zoals op de jaarlijkse klimaatconferentie.

Uitgebreid takenpakket

Hoekstra zal ook een belangrijke rol gaan spelen bij het opstellen van de nieuwe Clean Industrial Deal, een van de belangrijkste plannen van Von der Leyen. Dit pakket aan wetten moet de Europese Unie vergroenen en concurrerender maken. Hoekstra moet daar meteen mee aan de slag. Von der Leyen beloofde eerder dat dit plan in de eerste honderd dagen van de nieuwe Commissie gepresenteerd wordt.

Von der Leyen vertrouwt Hoekstra ook een gevoelige politieke klus toe. Hij krijgt ook de uitfasering van de verbrandingsmotor in zijn takenpakket. Vorig jaar werd daarover naar lange onderhandelingen een akkoord bereikt. Maar er is veel verzet tegen de uitfasering, met name in Duitsland. Hoekstra moet nu de uitfasering in goede banen leiden.

Zijn voorganger Timmermans werd vijf jaar geleden aangewezen als vicevoorzitter en als aanvoerder van de Green Deal. Vergeleken met wat Hoekstra nu gaat doen, was de portefeuille van Timmermans veel breder. Hij hield zich als vicevoorzitter ook bezig met verduurzaming van de landbouw, de circulaire economie en biodiversiteit. In de nieuwe Commissie zijn deze taken verdeeld over meer Eurocommissarissen, onder leiding van de Spaanse sociaaldemocratische vicevoorzitter Teresa Ribera.

Belastingen

Hoekstra gaat zich ook bezighouden met belastingen. Hoewel lidstaten in de Europese Unie zelf over hun belastingen gaan, speelt de Europese Unie daar wel een rol bij. Zo mogen de lidstaten elkaar op dit gebied niet oneerlijk beconcurreren.

Hoekstra, als oud-minister van Financiën, moet gaan werken aan nieuwe regels rond energiebelastingen en belastingen voor de financiële sector. Ook het bestrijden van belastingontduiking en -fraude valt onder hem.

Europese wensen kabinet

Het kabinet moet voor zijn wensen zaken doen met drie Eurocommissarissen. De Oostenrijker Magnus Brunner verantwoordelijk voor migratie, de Zweed Jessika Roswall, die gaat over milieubeleid en de Poolse budgetcommissaris Piotr Serafin.

Dat Brunner migratie gaat doen wordt in Oostenrijk als een grote verrassing gezien. Oostenrijk pleit in de EU al jaren voor strenger migratiebeleid en botst daarover regelmatig met Brussel. Het Europees Hof deed meerdere uitspraken tegen het Oostenrijkse migratiebeleid.

In het hoofdlijnenakkoord van het kabinet Schoof staat onder meer dat de partijen een nieuwe stikstofuitzondering willen van de EU en een afzwakking van Europees natuurbeleid. Eurocommissaris Roswall die nu verantwoordelijk wordt voor milieu, heeft weinig ervaring met dat dossier. Ook komt ze uit een partij die kritisch is op de natuurherstelwet.

Nederland wil bij de volgende meerjarenbegroting 1,6 miljard euro minder afdragen. Op dit moment heeft Nederland een korting van 1,7 miljard en het kabinet wil daar dus 3,3 miljard van maken. Daarvoor moet Nederland de ervaren Poolse Serafin overtuigen. Hij moet namens de Europese Commissie de nieuwe Europese meerjarenbegroting opstellen.

Polen is de grootste netto-ontvanger van EU-geld. Nederland is juist netto-betaler. Serafin is in verschillende rollen al vele jaren actief in Brussel en is een vertrouweling van de Poolse premier Donald Tusk.

Of Nederland echt deze Eurocommissarissen tegen zal komen is, nog niet helemaal zeker. De voorgedragen kandidaten moeten nog verschijnen in hoorzittingen voor het Europees Parlement. Daar kunnen ze nog weggestemd worden als ze niet overtuigen.