Extra schepen, vliegtuig en inzet politie hielpen Kustwacht storing door

Vier extra kustwachtschepen, het patrouillevliegtuig en hulp van de politie, Rijkswaterstaat en de KNRM. Dit alles heeft ervoor gezorgd dat de Kustwacht de grote computerstoring bij het ministerie van Defensie goed door is gekomen.

Die storing leidde niet alleen bij de overheid tot problemen, maar ook bij hulpdiensten. Zo haperde het communicatie- en alarmeringssysteem van onder andere de Kustwacht.

Dinsdagavond laat werkten de telefoons van de Kustwacht al niet meer. Daardoor waren ze niet meer bereikbaar voor schepen in nood, maar ook niet voor de KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij) en de luchtverkeersleiding. Gisteren laat in de middag werkten alle systemen pas weer. "Dat hebben we nooit eerder meegemaakt bij de Kustwacht", zegt Vincent Bosschaart, een van de leidinggevenden van de meldkamer.

De lucht in

Noodnummer 112 was tijdens de storing wel bereikbaar en hulpdiensten konden terugvallen op noodscenario's, waardoor er geen gevolgen waren voor de alarmering en de inzet. Ook de Kustwacht viel terug dus op zo'n noodplan.

Dinsdagavond werd er direct een soort noodnet opgezet langs de Nederlandse kust. Er werden vier extra kustwachtschepen de zee op gestuurd en ook het patrouillevliegtuig ging de lucht in. "De extra schepen konden alle berichten van het omringende scheepvaartverkeer ontvangen en die wel doormelden aan ons", legt Sjaco Pas uit. Hij geeft leiding aan het Opschalingsteam van de Kustwacht.

"Zo hadden we de hele kust, vanaf het zuiden tot aan het noorden, gedekt. Later zijn we ook onze partners gaan informeren, zoals de politie en Rijkswaterstaat. Zij hebben ook boten waarmee ze berichten van schepen kunnen ontvangen." Het vliegtuig vloog de hele nacht boven de kust heen en weer om signalen te ontvangen.

Gelukkig zijn er geen ernstige dingen gebeurd, zegt Pas. "Hopelijk zullen de mensen die hierover gaan, een dek hoger, dit zo spoedig mogelijk oplossen om herhaling te voorkomen."

Reserveradio's

Volgens Bosschaart was het een ernstige situatie, want zelfs de back-upsystemen stopten ermee. "Alle systemen zijn natuurlijk dubbel uitgevoerd", legt hij uit. Dat houdt in dat de Kustwacht een back-upsysteem heeft van de telefoon. Ook van alle radio's zijn er back-upsystemen en er zijn reserveradio's.

"Maar zelfs die vielen uit, want het wordt allemaal door hetzelfde systeem gekoppeld aan onze radiobedieningssystemen. Ook het telefoniesysteem loopt over dezelfde kabels. Als dat uitvalt, werken ook de back-upsystemen niet meer."

De Kustwacht houdt met allerlei systemen de zee en de lucht boven Nederland in de gaten. "En als zich situaties voordoen, moeten we zowel met de scheepvaart als de luchtvaart kunnen communiceren. Als die systemen uitvallen, stopt dat."

Zo was er onder andere geen contact meer mogelijk met schepen via de marifoon. Alle schepen hebben zo'n maritiem radiosysteem aan boord. Ook alarmeringen via de satellietsystemen kwamen niet meer binnen.

'Geen kwaadwillende partij'

Minister Brekelmans (Defensie) kan nog weinig zeggen over de oorzaak van de storing, en of het een menselijke fout was. "We zijn nog aan het uitzoeken waar die softwarefout precies zat."

Gisteravond meldde de minister in een Kamerbrief dat de storing kwam door een softwarefout op een van de IT-netwerken van Defensie. Het vermoeden dat de storing in het zogenoemde Netherlands Armed Forces Integrated Network (NAFIN) zat, werd bevestigd. "Er is vooralsnog geen indicatie dat de storing is veroorzaakt door een kwaadwillende partij."

Onafhankelijk techexpert Bert Hubert noemde het gistermiddag "heel opmerkelijk" dat de storing zo lang duurde. De storing laat zien dat Nederland veel te afhankelijk is van een netwerk dat niet snel kan worden gerepareerd, vindt hij. Daarbij wijst hij nadrukkelijk naar het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), dat door de storing niet in staat was om beveiligingsberichten te versturen. Het NCSC is het centrale informatieknooppunt en expertisecentrum voor cybersecurity in Nederland.

"Het is alsof de brandweer zegt dat ze niet kunnen komen blussen omdat de kazerne in brand staat."