Acht spelers wisselen, is dat wel zo'n goed idee van Ajax-trainer Farioli?

• Frank Hettinga

  redacteur NOS Sport

Gertjan Verbeek reageert vrij resoluut als hem wordt gevraagd of hij in de eredivisie weleens acht spelers heeft gewisseld na een doordeweekse Europese wedstrijd. "Nee."

"Maar ik heb bij clubs ook nooit in de luxepositie gezeten met zeg maar 30 spelers van eredivisieniveau", aldus de oud-trainer van onder meer sc Heerenveen en Feyenoord. "Ik was allang blij als ik er 15 had, laat staan dus dat je er even acht wisselt."

Francesco Farioli, de nieuwe trainer van Ajax, wijzigde zondag zijn basiself op acht plekken voor de wedstrijd tegen NAC Breda na de ellenlange penaltyreeks tegen Panathinaikos in de Europa League. Alleen keeper Remko Pasveer en verdedigers Josip Sutalo en Jorrel Hato verschenen opnieuw aan de aftrap.

Dat pakte verkeerd uit. Ajax verloor met 2-1 van de uit de eerste divisie gepromoveerde Brabanders.

"Wij zijn nog niet op het niveau dat we drie wedstrijden in een week kunnen spelen", zo legde Farioli uit. "Daar waren alle acht spelers niet toe in staat..."

Farioli rouleert opvallend veel. Ook tegen sc Heerenveen bracht hij zes wijzigingen aan. Ter vergelijking: Arne Slot wisselde lang zo vaak niet in zijn eerste seizoen (2021/2022) bij Feyenoord toen hij ook zo'n drukke zomer voor de kiezen kreeg, met wedstrijden tegen FC Drita, FC Luzern, IF Elfsborg en Maccabi Haifa. Slot, nu trainer bij Liverpool, hield het steeds bij één of twee wijzigingen.

Wie nog vaker van elftal veranderde dan Farioli, is de Italiaanse trainer Roberto De Zerbi, vorig seizoen bij Brighton & Hove Albion. In de maand september wisselde hij een paar keer maar liefst negen spelers. Zelfs zijn keepers Bart Verbruggen en Jason Steele moesten om en om plaatsnemen op de bank.

Dat de Italiaanse trainers De Zerbi en Farioli raakvlakken hebben, mag geen toeval heten. Farioli was een paar jaar geleden keeperstrainer onder De Zerbi bij de Italiaanse clubs Benevento en Sassuolo. Los van het rouleren, besteden ze allebei veel aandacht aan een gedegen opbouw.

Bekijk in onderstaande tabellen hoe vaak Farioli, De Zerbi en Slot wisselen aan het begin van het seizoen.

Maar zoveel gehussel werkt niet bij het inslijpen van die opbouw en het systeem , zegt oud-trainer Foppe de Haan (81). "Dan raken ze nooit echt helemaal aan elkaar gewend."

Verbeek: "Bergwijn en Berghuis op de flanken is toch even wat anders dan Godts en Traoré. Dan haal je ze er gewoon in de 60ste minuut af. Of in de rust voor mijn part. Maar dan sta je als het goed is tegen die tijd wel met 2-0 voor."

Allemachtig

"Het is voor mij ontzettend moeilijk om te beoordelen hoe goed de conditie van de spelers van Ajax is", zegt inspanningsfysioloog Adrie van Diemen. "Maar allemachtig, acht spelers, dat is nogal wat. Kennelijk schat Farioli de fysieke fitheid zo matig in dat hij zegt: met andere, frisse voetballers lukt het beter om de tactiek uit te voeren."

"Voetballen geeft een enorme aanslag op het lichaam", zegt Van Diemen. "Veel meer dan bijvoorbeeld het wielrennen. Er ontstaat meer spierschade. Daarom is drie keer in de week een voetbalwedstrijd gewoon veel. Wat kun je dan nog doen aan training? Je hebt gespeeld, moet een dagje bijkomen, en de volgende dag is het alweer zo ver."

Van Diemen haalt als voorbeeld een groep schaatsers aan die hij in het verleden begeleidde. "Ze trainden ongelooflijk hard in aanloop naar het seizoen, maar uit tests bleken ze in de loop van het jaar conditioneel minder goed te worden. Vanwege al die schaatswedstrijden. Wij adviseerden daarom om af en toe wedstrijden over te slaan."

Farioli zegt ook met een schuin oog naar de rest van het seizoen te kijken en zijn spelers niet al op te willen branden voor de winterstop.

"Dat vind ik een kul-argument", zegt Verbeek. "Je kunt wel bezig zijn met de tweede seizoenshelft. Maar als je dan al op grote achterstand van PSV staat en uitgeschakeld bent in de Europa League, dan is Farioli met de kerst al geen trainer van Ajax meer, hoor."

De Haan: "Het zal wel zo zijn dat uit de data blijkt dat ze het nog niet aan kunnen. Het is goed om die data te bekijken, maar je moet niet te bang zijn, heb ik geleerd. Ik was ook nooit zo bang voor vermoeidheid."

Kamp Van Koningsbrugge

De Haan haalt het tv-programma Kamp Van Koningsbrugge aan, waarin vijftien 'gewone burgers' een loodzware commando-training ondergaan van de Special Forces. "Ze liepen een extreme wandeltocht langs de kust in Engeland. En iemand die goed getraind was, zei: ik kan echt niet meer. Maar na testen bleek dat-ie nog op 60 procent van zijn kunnen zat."

Dat geldt niet anders voor voetballers, zegt hij. "Ze kunnen altijd meer dan ze denken."

Toch plaatst De Haan, oud-trainer van Heerenveen en Jong Oranje, een kanttekening: "Kijk, als er spierblessures dreigen, dan vind ik dat een ander verhaal. Als je ze dan te lang laat doorspelen, en er scheurt wat, dan liggen ze er weken uit. Ja, dan ben je nog verder van huis. Of hoe zeggen ze dat ook alweer? Ja, voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast."