Er worden miljarden in AI gepompt, maar de hype lijkt voor nu even voorbij
Bijna 100 miljard euro. Dat is het bedrag dat de grootste techbedrijven in het eerste halfjaar van 2024 samen in AI (kunstmatige intelligentie) hebben geïnvesteerd. En het wordt nog veel meer, zeggen ze. De 'AI-race' is nog in volle gang.
Tegelijkertijd lijkt het erop dat de hype die ontstond na het uitkomen van ChatGPT over zijn hoogtepunt heen is, zeggen meerdere experts tegen de NOS. Het gaat specifiek over het ontwikkelen van toepassingen met wat we generatieve AI noemen: kunstmatige intelligentie die op basis van opdrachten zelf in staat is om tekst, audio, video of beeld te genereren.
"Ik denk dat we de hype voorbij zijn als we het hebben over dat generatieve AI de oplossing is voor elk probleem", zegt Noëlle Cicilia, managing partner bij Brush AI. "Maar het kan nog steeds van waarde zijn. We moeten de technologie inzetten voor de problemen waarvoor die bedoeld is. Je kan proberen een spijker in de muur te slaan met een steen, maar met een hamer werkt het een stuk beter."
Enorme doorbraak
Ook Mona de Boer van adviesbureau PwC en hoogleraren Emiel Krahmer en Virginia Dignum zien dat de hype wat gaat liggen. "Je ziet de kritische geluiden over de beperkingen van generatieve AI en over de investeringen die wereldwijd worden gedaan steeds meer aanzwellen", signaleert De Boer, die dit typeert als een normale ontwikkeling.
Maar hoogleraar Evangelos Kanoulas denkt niet dat de hype voorbij is. Hij ziet vooral dat er vanuit de Europese Unie een rem op staat, maar dat het in de rest van de wereld in volle vaart doorgaat.
Krahmer noemt het uitkomen van ChatGPT "echt een enorme doorbraak". Opeens is er een chatbot die vloeiende en coherente teksten produceert en waar interactie mee is. Maar hij observeert ook dat vanuit consumentenperspectief de verbeteringen aan de onderliggende techniek, de taalmodellen, nu in kleine stapjes gaat.
ChatGPT heeft in zekere zin een soort goudkoorts aangewakkerd. Het gaf vleugels aan OpenAI en andere start-ups zoals Anthropic en het Europese Mistral. Vooral OpenAI valt op, mede dankzij videogenerator Sora die hoge ogen gooide en een flirterige AI-stem.
Het is wel zo dat Sora nog niet voor het grote publiek beschikbaar is (onder meer vanwege zorgen over misbruik) en de AI-stem zorgde voor een rel met actrice Scarlett Johansson.
Hete adem in de nek
Het activeerde ook bedrijven die al jarenlang bezig zijn met AI, maar dan in andere vorm. Google, Microsoft, Meta en Apple buitelden afgelopen periode over elkaar heen om nieuwe functies aan te kondigen.
Ze voelen de hete adem van start-ups in de nek en willen graag hun machtspositie behouden. Daarbij hebben ze een groot voordeel: een bestaand verdienmodel waarmee ze hoge investeringen in AI kunnen financieren.
Maar dat betekent niet dat alles in één keer lukt. Zo ging Google begin vorig jaar al flink onderuit bij de introductie van Bard, een concurrent van ChatGPT. Die blunderde met antwoorden, wat direct effect had op de beurskoers.
In mei dit jaar introduceerde de techgigant een nieuwe versie van de zoekmachine, doorspekt met AI. Maar ook die maakte gevoelige foutjes. Google moet op eieren lopen.
Meta wil profiteren door een slimme AI-assistent te integreren in onder meer Instagram en WhatsApp. Het bedrijf hoopte gebruikers aan zich te binden door deels te werken met beroemdheden, maar dat plan is alweer in de prullenbak gegooid. Topman Mark Zuckerberg sprak recent de hoop uit dat 'Meta AI' aan het einde van het jaar de meestgebruikte assistent zal zijn.
Bij Apple is alles nog wat langzamer op gang gekomen. In juni kwam het bedrijf met een grote update van zijn spraakassistent Siri. Daar wordt heel veel van verwacht. Dit najaar moeten de eerste veranderingen zichtbaar zijn.
Maar vooralsnog valt dat tegen, schrijft de toonaangevende techjournalist Mark Gurman, die het bedrijf al jaren volgt: "In de huidige vorm zijn ze ver verwijderd van de baanbrekende technologie waarop wordt gehoopt".
'Spreek niet van AI-race'
Hoogleraar Dignum ergert zich aan het idee van een 'AI-race': "Een race heeft immers een eindpunt en een enkele richting, dat zien we niet in AI. Er is niet een moment waar we 'klaar' zijn en een winnaar kunnen bepalen."
Ze vergelijkt de huidige situatie met playdoh, kinderklei. AI als verschillende kleuren klei die door elkaar zijn gemengd en een "onduidelijke massa" vormen, waardoor het moeilijker is om er grip op te krijgen.
