Arrestatie dreigt, maar Puigdemont keert terug naar Catalonië

• Miral de Bruijne

  correspondent Spanje

Alle Spaanse veiligheidsambtenaren hebben de bevoegdheid en de opdracht om hem op te pakken. Toch heeft Carles Puigdemont na bijna zeven jaar ballingschap besloten terug te keren naar Spanje. In een video op X maakt hij bekend dat hij aanwezig zal zijn bij de inhuldiging van de nieuwe regiopresident van Catalonië, de socialist Salvador Illa.

"Ik ben ervan overtuigd dat er geen ander pad naar democratische normaliteit is dan het einde van politieke repressie", zegt de separatistenleider in de video. Hij bedoelt dat hij de situatie in Catalonië pas weer normaal vindt als wat hij 'repressie' noemt, voorbij is. Hij mag niet gearresteerd worden, vindt hij. Het is niet duidelijk waar de video is opgenomen. Puigdemont is in beeld met een Catalaanse en Europese vlag op de achtergrond.

Bekijk de video hier:

Carles Puigdemont zit sinds oktober 2017 in ballingschap in Brussel. Vermoedelijk in een kofferbak van een auto is hij naar België gevlucht, na een door Spaanse rechters verboden onafhankelijkheidsreferendum. Een groot deel van de tijd is hij lid geweest van het Europees Parlement voor zijn partij Junts per Catalunya. Maar hij wilde al die tijd het liefst zo snel mogelijk terug naar Spanje.

Verduisteren van overheidsgeld

Eind vorig jaar leek het er even op dat Puigdemont amnestie zou krijgen en dus zou kunnen terugkeren. De Spaanse premier Sánchez sloot een deal met twee Catalaanse onafhankelijkheidspartijen. In ruil voor hun steun aan zijn coalitie kwam er een amnestiewet, waardoor onder anderen Catalaanse separatisten die een rol speelden bij dat onafhankelijkheidsreferendum amnestie kregen.

Maar vanaf het begin was onduidelijk of ook Puigdemont onder die wet zou vallen. Begin vorige maand werd besloten dat dit niet het geval is. Het hof stelde dat de wet niet van toepassing is op de misdrijven waarvan hij wordt verdacht.

Hij wordt beschuldigd van het verduisteren van overheidsgelden, omdat de Catalaanse overheid het illegale onafhankelijkheidsreferendum betaalde. Hierdoor geldt de wet niet voor Puigdemont en kan hij dus altijd nog worden gearresteerd als hij voet op Spaanse bodem zet.

Geen meerderheid meer

In mei werden in Catalonië vervroegde verkiezingen gehouden. Puigdemont stelde zich toen verkiesbaar als lijsttrekker van zijn partij. Ondanks het arrestatiebevel beloofde hij bij een overwinning terug te keren naar Catalonië en dan aanwezig te zijn bij zijn inhuldiging als regiopresident. In de Zuid-Franse stad Perpignan wachtte hij de uitslag af.

Maar de uitslag viel tegen voor de Catalaanse separatisten: de Socialistische Partij (PSC) heeft de verkiezingen gewonnen. Het separatistenblok was zelfs geslonken en de twee voornaamste onafhankelijkheidspartijen ERC en Junts hadden geen meerderheid meer.

Naar het parlement lopen

Zaterdag ondertekenden onder anderen PSC en ERC een voorlopig akkoord voor de inhuldiging van Salvador Illa als regiopresident. Diezelfde dag maakte Puigdemont bekend dat hij bij de inhuldiging zal zijn. Nu lijkt het dus een kwestie van uren voor de separatistenleider zal worden opgepakt in Barcelona.

Want hij heeft zijn aanhangers en partijgenoten uitgenodigd om een uur voor de inhuldiging naar de toegangspoort van een park te komen waar het parlement ligt. Vanaf de Paseo Lluís Companys wil hij naar het parlement lopen.

De kans is groot dat hij dan voor het oog van de camera's en zijn aanhangers zal worden opgepakt, en dat de aandacht vlak voor de inhuldiging niet op de nieuwe, maar op de voormalige regiopresident is gericht.

Als dit scenario uitkomt, zal de inhuldiging van Illa worden uitgesteld. Puigdemont zelf wordt na zijn arrestatie mogelijk naar Madrid gebracht om daar te worden verhoord. Het is het moment dat hij jaren heeft uitgesteld, maar dat nu toch echt lijkt te zijn aangebroken.