Britse troonrede: Hogerhuis op de schop en actievere rol staat
Westminster was vandaag weer het toneel van eeuwenoude tradities rondom de Britse troonrede, de ceremoniële opening van het parlementaire jaar. En voor het eerst in vijftien jaar is het een Labour-regering die de wetgevende agenda voor het land bepaalt. Een groot moment voor premier Keir Starmer, die kortgeleden de verkiezingen won met een overtuigende meerderheid - en die grote plannen heeft voor het land.
Hermelijnen mantels, opgepoetste harnassen en schitterende regalia; onder het gewicht van een kroon met drieduizend edelstenen las koning Charles traditiegetrouw nieuwe wetsvoorstellen voor in het Hogerhuis. Het gebeurde in de wetgevende kamer van Lords en Ladies die - volgens de plannen van deze Labour-regering - zelf flink op de schop moet.
Het Hogerhuis moet volgens Labour worden gemoderniseerd en gedemocratiseerd: de bijna achthonderd leden zijn namelijk niet door het volk gekozen. Er dient een verplicht pensioen te komen op 80-jarige leeftijd (de gemiddelde leeftijd van de leden is nu 71 jaar) en leden die hun zetel hebben geërfd, gaan hun plek kwijtraken.
Nationalisatie spoorwegen, komst staatsenergiebedrijf
In de meer dan dertig wetsvoorstellen die koning Charles voorlas, klonk een opvallende verschuiving door: de staat gaat onder Labour een veel actievere rol innemen. Zo wil de regering de spoorwegen nationaliseren en tot publiek eigendom maken.
Daarnaast gaat de overheid zich in de energiesector mengen: er wordt een nieuw staatsenergiebedrijf opgericht onder de naam 'GB Energy'. Daarmee wil de regering, samen met private bedrijven, investeren in onder andere nieuwe groene-energietechnologie, windparken en waterstof.
Verder krijgt de toezichthouder van waterbedrijven meer macht om strenger te reguleren, nadat private waterbedrijven de afgelopen jaren door het hele land rioolwater hebben geloosd op stranden en in rivieren - terwijl ze miljarden uitkeerden aan aandeelhouders.
Ook zal er politieke interventie plaatsvinden op de voetbalmarkt: een nieuwe toezichthouder moet de financiële gezondheid van clubs in de gaten houden, en voetbal toegankelijk houden voor de 'gewone' fans.
Migratieprobleem
De regering wil ook de woningmarkt en de arbeidsmarkt aanpakken. Labour wil flink gaan bouwen om de economie aan te zwengelen en het woningtekort te verlichten. Huurders krijgen onder de Labour-regering meer rechten. En op de arbeidsmarkt komt er meer bescherming voor werknemers - traditioneel het stokpaardje van de arbeiderspartij - met strengere wetgeving voor onder andere nulurencontracten.
Labour wil het plan van de vorige, conservatieve regering om illegale bootmigranten naar Rwanda te sturen onmiddellijk afblazen. Welke maatregelen de nieuwe regering wil nemen om het migratieprobleem onder controle te krijgen, is na deze troonrede volgens critici nog niet erg duidelijk.
Zo geeft Starmer geen concrete invulling aan zijn belofte om criminele bendes achter de mensensmokkel over het Kanaal harder aan te pakken, de achterstand van 120.000 asielaanvragen weg te werken en meer te investeren in grensbeveiliging.
Economische groei
Volgens Starmer is met deze plannen een tijd van 'nationale vernieuwing' in het Verenigd Koninkrijk aangebroken: meer banen, beter transport, het bouwen van meer huizen en infrastructuur. Met kernwoorden zoals 'politieke stabiliteit' hoopt deze regering investeringen aan te trekken en economische groei te bewerkstelligen. Al is de kritiek dat dit streven erg optimistisch is voor een economie die al sinds 2008 weinig groei vertoont.
De Labour-regering profiteert nog van zijn wittebroodsweken na het winnen van de verkiezingen, met een grote meerderheid, op 4 juli. Met succes voerde de partij campagne met de korte maar krachtige slogan "Verandering". Nu moet de regering de plannen daadwerkelijk realiseren, en dat belooft niet makkelijk te worden.
