De historie van Nederland-Engeland: Koemans gemiste rood en Van Bastens hattrick
"In Engeland herinneren we jullie coach bijzonder goed van een duel in 1993. Weten jullie waar ik het over heb?" vraagt een Engelse journalist op de persconferentie bij het EK aan Oranje-internationals Cody Gakpo en Micky van de Ven.
De twee hebben geen idee. Hoog tijd om op de dag van de halve finale tussen Nederland en Engeland het geheugen van de jongere generatie een beetje op te frissen. Hoogtepunten uit de historie van deze klassieke confrontatie, met bondscoach Ronald Koeman vaak in de hoofdrol.
Het zit de Engelsen ruim dertig jaar na dato nog behoorlijk dwars. In oktober 1993 trok Koeman bij een 0-0 stand in De Kuip de doorgebroken David Platt aan zijn shirt op de rand van het strafschopgebied. Koeman en Oranje kwamen goed weg met slechts geel en een vrije trap tegen.
De Engelse journalist roept in Wolfsburg nog iets over "geen rode kaart". Ook dat doet geen lichtje branden bij de Nederlandse internationals. "We waren nog niet geboren", reageert Gakpo. De Eindhovenaar is van 1999, Van de Ven van 2001.
Geen WK Engeland door Koeman
Het was uitgerekend Koeman die het Nederlands elftal even later met een listig wippertje over de Engelse muur uit een vrije trap op voorsprong schoot. Oranje won met 2-0 en ging uiteindelijk naar het WK.
Engeland bleef thuis, wat de nederlaag in Rotterdam nog pijnlijker maakte. Het was de enige keer in de afgelopen 46 jaar dat Engeland het WK miste. En daar werd Koeman op aangekeken. Correctie: daar wordt Koeman op aangekeken.
Koeman moet er nu om lachen. "Rood? Daar hebben ze wel gelijk in. Hebben ze het daar nu nog steeds over? Dan heeft het wel heel erg pijn gedaan."
Wouters velt Gascoigne met elleboogstoot
De geschiedenis van Nederland-Engeland staat bol van verhalen. Eerder dat jaar had Jan Wouters op Wembley (2-2) ook rood moeten krijgen. De middenvelder velde de Engelse ster Paul Gascoigne met een onbestrafte elleboogstoot. Gascoigne hield er een gebroken jukbeen aan over.
Wouters mocht gewoon verder en bediende Dennis Bergkamp bij de aansluitingstreffer (2-1). De afronding van Bergkamp was 'Bergkampiaans'. Met ultieme balcontrole liet hij de bal in één keer over keeper Chris Woods in het doel ploffen.
Van Basten velt Engeland met drie goals
In 1988 waren er ook twee duels tussen beide grootmachten in één jaar. De tweede was onvergetelijk: de 3-1 voor Oranje in Düsseldorf. Voor beide teams stond er na verlies in de openingswedstrijd van het EK veel op het spel.
Het werd de wedstrijd van Marco van Basten, voor het eerst in de basis. De start was echter voor Engeland met een vrije trap van spelmaker Glenn Hoddle op de paal en ook Gary Lineker raakte het aluminium. Vlak voor rust sloeg Van Basten toe.
Ruud Gullit zette voor met buitenkant voet, Van Basten nam knap aan, speelde zich in één beweging vrij en passeerde keeper Peter Shilton. Na de 1-1 van Bryan Robson zette Van Basten Oranje op aangeven van Gullit weer op voorsprong en even later besliste hij het duel met zijn derde goal.
'Iemand met zo'n pass nog nooit gezien'
Het elftal van die wedstrijd bleef de rest van het toernooi de basis van bondscoach Rinus Michels en Oranje stoomde in Duitsland door naar de enige titel in de historie. Een paar maanden eerder gaf Oranje op Wembley al een signaal dat het zich kon meten met de toplanden.
Een oefenduel op 23 maart eindigde in een 2-2 gelijkspel, maar Oranje oogstte van het Engelse publiek applaus voor het hoogstaande spel. Hoogtepunt was de tweede goal van Oranje, toen John Bosman binnenkopte na een indrukwekkende periode van balbezit.
"De belangrijkste les van vanavond vind ik dat we in staat zijn gebleken tegen een dergelijke tegenstander zelf het spel te maken", zei Michels na afloop.
Gullit maakte indruk, de aanstormende ster van AC Milan en het wereldvoetbal, maar ook PSV'er Koeman, internationaal toen nog geen grote naam, viel op, vooral met zijn kenmerkende lange passes.
Dat was ook de Engelse verdediger Tony Adams opgevallen, vertelde keeper Hans van Breukelen: "Op een gegeven moment zei Adams: 'Wat is dat eigenlijk voor voetballer, iemand met zo'n pass heb ik nog nooit gezien'. Oh, die heeft er bij ons in de competitie al 21 ingeschopt, heb ik geantwoord."
Afgang op EK van 1996, halve finale in 2019
Omgekeerd was het op het EK van 1996. Niet Nederland, maar Engeland domineerde.
Het was de laatste groepswedstrijd en Oranje werd volledig overklast, met Gascoigne als absolute uitblinker aan Engelse zijde en de huidige bondscoach Gareth Southgate in de verdediging. Door Patrick Kluiverts 4-1 haalde Oranje toch nét de kwartfinales.
De laatste ontmoeting tussen Nederland en Engeland was in 2019, toen Nederland na verlenging met 3-1 won in de halve finales van de Nations League. Quincy Promes maakte die avond in Guimarães de derde goal.
Net als nu waren Koeman en Southgate de bondscoaches. Door de zege kon Nederland een gooi doen naar de eerste prijs sinds 1988. Dat mislukte, want het gastland won met 1-0 in Porto.
Voor Gakpo en Van de Ven wordt het vanavond hun eerste interland tegen Engeland. De vraag is welke bijdrage zij kunnen leveren aan deze editie, opdat zelfs de internationals van pakweg 2054 erop worden aangesproken. "Weten jullie waar ik het over heb?"
