Nog steeds veroordeelden op straat door personeelskort gevangenissen

De tijdelijke maatregelen om veroordeelden korter of later in de cel te zetten kunnen nog niet worden beëindigd, zegt demissionair minister Weerwind voor Rechtsbescherming. Het cellentekort vanwege een gebrek aan gevangenispersoneel is wel iets afgenomen maar nog niet opgelost, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.

In maart kondigde hij een reeks extra maatregelen aan om meer plekken vrij te maken. "Het effect van de aanvullende tijdelijke maatregelen is nog niet zichtbaar aangezien deze recent pas in werking zijn getreden", schrijft Weerwind. Hij verwacht in de komende maanden meer effecten te zien.

Veroordeelden met een relatief lage straf vanwege bijvoorbeeld het niet betalen van een geldboete of het niet uitvoeren van een taakstraf van maximaal twee maanden worden niet actief opgespoord. Het aantal aanhoudingen daalde daardoor van 150 per week naar 90. Als ze vanwege een nieuwe overtreding toch weer tegen de politie aanlopen, gaan ze wel de cel in.

Zelfmelders

Op dit moment zijn er 3000 zelfmelders die nog moeten worden opgeroepen. Dat zijn veroordeelden die zich na een oproep zelf bij de gevangenis moeten melden. Normaal zijn dat er ongeveer 1100. Op aandringen van de Tweede Kamer worden per 1 juli zelfmelders met de langst durende straffen toch opgeroepen. Dat zijn vijf tot tien personen, zegt Weerwind. Elke twee weken wordt gekeken of er ruimte is voor meer zelfmelders.

Uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd bij het ministerie van Justitie en Veiligheid blijkt dat de langst gestrafte die nu op vrije voeten is een celstraf heeft openstaan van vier jaar en vijf maanden. 89 mensen met straffen van meer dan een jaar lopen nu vrij rond.

Daarnaast worden gedetineerden maximaal drie dagen eerder in vrijheid te gesteld aan het einde van hun straf. Dat is de afgelopen maanden "enkele keren" nodig geweest om ruimte te maken, zegt Weerwind.

Re-integratieverlof

Sinds eind mei is de maatregel gestart om gedetineerden tegen het eind van hun detentie eerder met re-integratieverlof te sturen met werk buiten de gevangenis. Ook dat scheelt capaciteit. En deze maand zijn de eerste gedetineerden "met capaciteitsverlof" met een enkelband naar huis gestuurd om daar hun straf uit te zitten. Het gaat om zeven mensen en dat worden er meer, verwacht Weerwind.

De vertrekkend minister waarschuwt ervoor dat het probleem de komende jaren zal blijven bestaan. Niet alleen door personeelstekort, ook door een echt tekort aan cellen. Dit komt door een toename van de gemiddelde lengte van een gevangenisstraf en een toename van het aantal veroordelingen met een gevangenisstraf. Ook de behoefte aan personeel bij tbs-inrichtingen en jeugdinrichtingen zorgt voor tekorten bij de 'gewone' gevangenissen. Daarnaast moeten er gebouwen worden gerenoveerd.