Kandidaat-minister Uitermark wil zich hard maken voor de rechtsstaat

Judith Uitermark, kandidaat-minister van Binnenlandse Zaken, zal zich er als bewindsvrouw "persoonlijk steeds hard voor maken" dat de bewindslieden binnen de grenzen blijven van de rechtsstaat. Dat zei ze in de eerste hoorzitting die de Tweede Kamer hield met de gegadigden voor een plaats in het kabinet-Schoof.

Dat er hoorzittingen worden gehouden is een primeur. De aankomend bewindslieden van Binnenlandse Zaken beten het spits af. De komende dagen komen alle beoogde bewindspersonen aan bod.

Uitermark, nu nog Kamerlid voor NSC en eerder onder meer rechter, kreeg veel kritische vragen over de rechtsstaat en over uitspraken, vooral uit PVV-kring, die daar mogelijk mee in strijd waren. Ze wees op het hoofdlijnenakkoord waar diverse afspraken zijn gemaakt over het respecteren van de rechtsstaat. "Verandering geeft schuring en we zullen op bepaalde terreinen dingen anders gaan doen, maar we zullen dat altijd doen binnen de grenzen van de rechtsstaat."

Uitermark wilde niet ingaan op eerdere controversiële uitlatingen van politici. "Ik ga er pas iets van vinden in mijn nieuwe rol als ik geconfronteerd word met uitspraken van anderen in hun nieuwe rol die over de grens gaan."

De aankomend minister kreeg ook de vraag of ambtenaren mogen weigeren PVV-beleid uit te voeren. Daarover zei ze dat ambtenaren dat niet mogen doen, tenzij ze in een "situatie van overmacht worden gebracht en het beleid strijdig zou zijn met het recht".

Behalve Uitermark werden ook de kandidaat-staatsecretarissen Zsolt Szabó (Koninkrijksrelaties en Digitalisering) en Eddie van Marum (Herstel Groningen) gehoord. Szabó was eerder VVD-Tweede Kamerlid en vicepresident van CapGemini.

Szabó, die voor de PVV in het kabinet komt, zei onder meer dat hij ICT "in het hart van de politiek wil brengen" en dat er op dat punt centraal meer duidelijke "directieven" moeten komen aan ministeries en lagere overheden.

Gevraagd naar een eerdere uitspraak van de PVV dat "de Antillen op Marktplaats moeten worden gezet", benadrukte Szabó dat de Caribische delen van het Koninkrijk in het hoofdlijnenakkoord "waardevol" worden genoemd: "Dat zal ik meenemen in mijn beleid. Vanaf 2 juli zitten we in een nieuwe situatie en ik zal er alles aan doen om de relatie tussen het Caribisch deel en Nederland te optimaliseren".

BBB'er Van Marum, die eerder onder meer muskusrattenbestrijder, uitvaartverzorger en schade-expert was, zei dat het "dossier Groningen verheven is boven elke politieke kleur". Hij wil samen met anderen de Groningers hoop en perspectief bieden. Van Marum voegde eraan toe dat mensen geen mooie verhalen nodig hebben, maar duidelijkheid.

Keijzer: rechtszaak privékwestie

In de tweede hoorzitting werd beoogd minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening ondervraagd. Keijzer (nu nog BBB-Kamerlid) noemde woningnood een van de grootste problemen van Nederland op dit moment.

Ze kreeg onder meer vragen over een artikel in het AD waarin staat dat ze samen met haar buren via de rechter de bouw van een woonzorgcomplex heeft geprobeerd tegen te houden en dat ze daarbij aanvoerde dat stikstofregels waren overtreden. BBB ageert juist tegen de volgens de partij te strenge stikstofregels.

Keijzer antwoordde dat de procedure een privékwestie is, die niet alleen over haar gaat, maar ook over de mensen met wie ze samenwoont en haar buren, onder wie een vrouw van 83. Ze zei ook dat de klagers op zich geen bezwaar tegen een woonzorgcomplex hadden, maar dat het hun ging om de situering van het bouwwerk.

In de hoorzitting kwamen ook eerdere uitspraken van Keijzer in een tv-programma aan de orde. Ze zei vorige maand "dat veel asielmigranten uit landen komen met een islamitisch geloof en dat we weten dat daar Jodenhaat bijna onderdeel van de cultuur is".

Onder anderen Denk-Kamerlid El Abassi zei dat Keijzer haar excuus moet aanbieden voor haar uitspraken. Maar ze is dat niet van plan. Volgens Keijzer heeft ze "in het kader van een politiek debat vrij genuanceerd aangegeven wat op dit moment wel een probleem is". Ze voegde eraan toe dat haar opmerkingen niet op alle moslims slaan en dat "we met elkaar problemen zullen moeten blijven benoemen".

Neutrale seksuele voorlichting

"Ik zal de onderwijsvrijheid, de academische vrijheid en de persvrijheid bewaken", beloofde beoogd minister Eppo Bruins van Onderwijs. Hij wil een analyse maken van wat er nodig is voor een zekere loopbaan voor wetenschappers, zodat ze er niet na hun studie achter komen dat er geen plek voor hen is in onderzoeksgroepen.

Zijn aanstaande collega, beoogd staatssecretaris van Onderwijs Mariëlle Paul, is de enige bewindspersoon die van het oude kabinet naar het nieuwe kabinet gaat. Door hoe de verdeling tussen PVV, VVD, NSC en BBB is uitgevallen wordt zij van minister nu staatssecretaris.

Op de vraag wat zij als 'neutrale seksuele voorlichting' ziet zoals in het coalitieakkoord staat, en of zij haar beleid gaat aanpassen zei zij: "Ik ga niks anders doen. Ik blijf naast de leraren en docenten staan. En kinderen en jongeren moeten in vrijheid zichzelf kunnen zijn. We gebruiken bewezen effectieve lesmethoden. Of het nou gaat om taal of rekenen of om dit thema."