Infraboost, hindoepolitiek en charisma: de blijvende populariteit van India's Modi
"Daarginds is de vijver waar hij met een krokodil vocht, de school waar hij naartoe ging is gerenoveerd en daar op het station staat zijn theestalletje."
Vikram Shambhu, theeverkoper in Vadnagar, somt op welke bezienswaardigheden er allemaal zijn. Alle plekken herinneren aan de tot mythische proporties verheven jeugd van premier Narendra Modi, die hier in 1950 werd geboren.
Als kind zou de premier zijn vader hebben geholpen als theeverkoper, een bescheiden afkomst waar Modi dankbaar gebruik van maakt in zijn verkiezingscampagnes. Het familieverhaal staat in schril contrast met de elitaire politieke Gandhi-dynastie, waar zijn voornaamste rivaal, Rahul Gandhi, toebehoort.
"Dat een theeverkoper in ons land premier kan worden, is iets om trots op te zijn", zegt Shambhu.
Modi hoopt dat zijn partij BJP deze week opnieuw de parlementsverkiezingen wint, zodat hij aan een derde termijn kan beginnen. Morgen wordt voor de zevende en laatste keer gestemd in de zes weken durende verkiezingen. Op 4 juni wordt de uitslag verwacht.
De BJP maakt onder Modi een goede kans. De premier is voortdurend de hoogst gewaardeerde regeringsleider ter wereld, volgens een ranglijst van onderzoeksbureau The Morning Consult. Van alle ondervraagde volwassenen in India steunt 78 procent hem. Ter vergelijking: in de VS steunt 37 procent van de volwassenen president Biden, in Canada waardeert 29 procent premier Trudeau.
In Vadnagar, een plaatsje met nog geen 40.000 inwoners, weten ze wel wat Modi na tien jaar aan de macht nog altijd zo populair maakt. Inwoners wijzen op zichtbare ontwikkelingen. "Het treinstation is gerenoveerd, het busstation ook, er is industrie", zegt Suresh Bhai, die met zijn vrouw op de trein staat te wachten.
"Modi heeft wegen gebouwd", zegt Sharda Bane, die in Modi's geboortebuurt woont. Zij spreekt ook vol lof over sociale voorzieningen voor armen, zoals gratis voedsel tijdens de pandemie en gesubsidieerde gasflessen op het platteland. Chanabhai Jagjeevandas Patel, een winkelier, noemt de steeds prominentere plek voor India op het wereldtoneel. "Geen enkele wereldmacht kan hem intimideren. Niemand durft hem tegen te spreken."
Zulke zichtbare ontwikkelingen vormen een van de drie hoofdfactoren die Modi populair maken, zegt analist Nilanjan Mukhopadhyay, die een biografie over de premier schreef. "Modi is daarnaast een charismatische persoonlijkheid en een geweldige openbare spreker. De derde factor is zijn grootste ideaal: hindoenationalistische politiek. Daarmee bedient hij de onderbuik van de hindoemeerderheid."
De oppositie beschuldigt Modi en de BJP ervan een klimaat van haat tegen minderheden te promoten. Ook de democratie staat volgens critici onder druk. Mukhopadhyay beaamt dit. "In de afgelopen tien jaar is de democratie enorm achteruitgegaan. Veel nationale instituten zijn hun autonomie verloren. De verkiezingscommissie is bijvoorbeeld minder neutraal dan tien jaar geleden."
Een indicatie hiervan vindt Mukhopadhyay de reactie van de verkiezingscommissie op een controversiële toespraak van premier Modi in april. Hierin noemde Modi moslims "diegenen die veel kinderen krijgen" en "indringers". Volgens de oppositie en andere critici waren dat duidelijke voorbeelden van haatzaaien. "De verkiezingscommissie besloot echter alleen een waarschuwing te sturen naar het partijkantoor, niet naar Modi persoonlijk."
Verder was er in India weinig kritiek op de toespraak. "Dit soort dingen krijgen niet zoveel publiciteit, omdat de BJP de grootste publiciteitsmachine ter wereld heeft", zegt Mukhopadhyay. "Wanneer een leugen honderd keer wordt herhaald, dan wordt het de waarheid. Dit is wat er nu gaande is in India."
Wel was de toespraak van Modi opmerkelijk, zegt hij. Het is niet ongebruikelijk dat andere politici van de BJP of Modi's aanhangers zich negatief uitlaten over moslims, maar als premier houdt Modi zich hier zelf gewoonlijk verre van. In India wonen rond de 200 miljoen moslims, die zo'n 14 procent van de totale bevolking vormen. "Wat mij opvalt is dat Modi vervalt tot islamspot wanneer hij zich onzeker voelt", zegt Mukhopadhyay.
Ook andere analisten zien in Modi's anti-islamretoriek een paniekreactie. Mogelijk kiest de premier daarvoor "om de hindoekiezers aan zich te binden", schreef politiek columnist Tavleen Singh in de krant Indian Express.
Vooralsnog geven de peilingen aan dat Modi als winnaar uit de bus zal komen en een derde termijn als premier tegemoet kan zien. Daarbij moet worden opgemerkt dat peilingen in India berucht zijn om hun onbetrouwbaarheid, vooral omdat kiezers vaak niet eerlijk zijn tijdens exitpolls.
Mukhopadhyay verwacht een verdere afbraak van de democratie als Modi's overwinning groot is. "Als hij meer zetels wint dan in 2019, zal de regering meer autoritair en minder inclusief worden."
Maar in Vadnagar overheerst hoop op voorspoed. "Modi komt uit een heel arm gezin, maar het was zijn lotsbestemming om verder te komen", zegt Suresh Bhai op het treinstation. "Hij heeft goed werk gedaan en zal India ook verder helpen in de wereld."
Interviews door Raghavendra Verma
