Oppositie maakt van democratie zelf een thema bij Indiase verkiezingen
Met 969 miljoen kiezers mag India zich de grootste democratie ter wereld noemen. Maar hoe sterk is deze democratie? Volgens de oppositie, een alliantie van 41 partijen onder de naam INDIA, loopt de democratie groot gevaar als de BJP van premier Modi een derde termijn wint. Het is voor het eerst in decennia dat de staat van de democratie zelf een verkiezingsonderwerp is in India.
De verkiezingen gaan morgen van start en duren ruim zes weken. Eind maart hielden leiders van het INDIA-blok een bijeenkomst met de titel 'Red de Democratie'. Het partijprogramma dat de Congrespartij, de belangrijkste oppositiepartij, begin april presenteerde, heeft een heel hoofdstuk met de titel Democratie redden, angst verwijderen, vrijheid herstellen.
Hierin staan onder meer voorstellen voor meer mediavrijheid, bijvoorbeeld door Modi's wetten die censuur makkelijker zouden maken aan te passen. Ook belooft de partij persoonlijke vrijheden, zoals wat te dragen en van wie te houden, te beschermen.
Onder de BJP werd in de zuidelijke deelstaat Karnataka een verbod op hoofddoeken op scholen ingevoerd en in de bergstaat Uttarakand een wet waaronder samenwonende stellen zich verplicht moeten registreren. Dat laatste is iets waar vooral interreligieuze koppels zonder steun van hun familie last van zullen hebben.
Toenemende autocratie
De Congrespartij zegt zelf ook benadeeld te worden door wat de partij als toenemende autocratie beschrijft. De partij wordt geplaagd door onderzoeken van de belastingdienst naar een late betaling jaren geleden. Dat om deze reden alle bankrekeningen zijn bevroren, vlak voor de verkiezingen, noemt de partij geen toeval. Ondertussen is het regeringshoofd van Delhi, Arvind Kejriwal van de partij AAP, die ook in de INDIA-alliantie zit, in de gevangenis gezet voor corruptie. Hij ontkent en noemt de zaak tegen hem politiek gemotiveerd.
De BJP slaat terug, door de oppositiepartijen slechte verliezers te noemen. In een artikel op de officiële website van Modi worden alle uitspraken tegen de democratie onterecht genoemd. De arrestaties van oppositieleiders volgen alle wettelijke procedures, is het argument.
Internationale rapporten en ranglijsten die de kritiek van de oppositie bevestigen zijn volgens het artikel twijfelachtig. Genoemd worden onder meer de Amerikaanse non-gouvernementele organisatie Freedom House, die India als 'gedeeltelijk vrij' beschouwd, en het Zweedse V-Dem Institute, waarin India als 'steeds autocratischer' wordt beschreven. Dit soort onderzoeken zijn bevooroordeeld, volgens de BJP.
Toch zijn het niet alleen oppositieleiders en internationale organisaties die zich zorgen maken om de staat van de democratie. Er zijn ook Indiase journalisten en analisten die vraagtekens plaatsen bij de onafhankelijkheid van instanties zoals de fiscus. De krant Indian Express bekeek alle zaken van de Economische Inspectiedienst tegen prominente politici en concludeerde dat het in 95 procent van de gevallen om politici van oppositiepartijen ging.
De krant vond bovendien 25 gevallen in de afgelopen tien jaar waarbij zo'n beschuldigde politicus besloot over te stappen naar de BJP. Wat blijkt: in 23 van die 25 gevallen werd de zaak tegen hen al gauw vergeten. De krant merkt op dat dit soort dingen ook wel voorkwamen voordat de BJP aan de macht was, maar nu veel vaker.
'Onder controle van de overheid'
Het tijdschrift The Caravan publiceerde onderzoeken waarin de Economische Inspectiedienst een 'politiek middel' wordt genoemd dat wordt ingezet tegen politieke tegenstanders. De altijd zeer gerespecteerde Verkiezingscommissie wordt als 'onder controle van de overheid' beschreven omdat het gelijke speelveld onvoldoende zou worden beschermd.
De arrestatie van Kejriwal, bijvoorbeeld, vond plaats nadat de verkiezingen al waren aangekondigd. Dat betekent dat er een protocol in werking is getreden. Het moment van arrestatie, terwijl de corruptiezaak al uit 2021 en 2022 dateert, wordt daarom in twijfel getrokken. Vorige week schreef een groep van 87 oud-ambtenaren naar de Verkiezingscommissie met hun zorgen hierom. "Een verontrustend patroon van lastigvallen van en heksenjachten op oppositiepartijen en -politici op de drempel van de verkiezingen roept twijfels op over de motieven van de inspectiediensten."
Ook op televisie wordt volop over het onderwerp gedebatteerd. Veel aandacht gaat uit naar een verzoek van de Verkiezingscommissie aan X om een aantal posts van politici te verwijderen. Deze gingen onder meer over omstreden politieke donaties aan de BJP. X plaatste daarop een bericht dat het aan dit verzoek gehoor heeft gegeven, maar het er niet mee eens is.
De Verkiezingscommissie zegt, in een rapport dat woensdag verscheen over de eerste maand sinds het uitschrijven van de verkiezingen, toegewijd te zijn aan een gelijk speelveld en niet te willen ingrijpen in juridische processen.
