Regering Haïti stelt overgangsraad in, die orde moet herstellen

De Haitiaanse regering heeft een presidentiële overgangsraad ingesteld. Die moet de weg vrijmaken voor een nieuwe premier, die met een nieuwe regering weer orde en veiligheid moet herstellen in het door corruptie en bendegeweld geteisterde land. Politieke leiders werden het eerder deze week al eens over het instellen van zo'n raad, maar met de publicatie in het Staatsblad is die stap nu ook officieel gezet.

De overgangsraad bestaat uit negen mensen. Zij vertegenwoordigen de grootste politieke partijen, de particuliere sector en het maatschappelijk middenveld. Zeven leden mogen stemmen en twee zijn waarnemer. De leden hebben drie prioriteiten: veiligheid, constitutionele en institutionele hervormingen en verkiezingen.

Onduidelijk is echter wie precies in de raad zitting gaat nemen, en op welke termijn dat besloten moet zijn. De meeste partijen en maatschappelijke organisaties hebben kandidaten naar voren geschoven, maar het is niet bekend hoe en op welke termijn zij beoordeeld gaan worden.

Geen verkiezingen sinds 2016

De impopulaire en niet verkozen premier Ariel Henry zei vorige maand dat hij zal opstappen zo gauw er een opvolger in beeld is, maar uit het plan blijkt dat Henry wel zeggenschap krijgt over de samenstelling van de raad. Politieke tegenstanders beschuldigen Henry er nu van dat hij de overgang bewust vertraagt, om zijn greep op de macht niet te verliezen.

Haïti verkeert al jaren in een crisis. Dat komt onder meer door natuurgeweld, politieke instabiliteit en daaruit voortvloeiend geweld. In 2021 kwam het bendegeweld tot een kookpunt toen premier Moïse werd vermoord.

Daarna kwam interimpremier Henry aan de macht. Hij beloofde snel met nieuwe verkiezingen te komen, maar maakte die belofte niet waar. Sinds 2016, toen Moïse aan de macht kwam, zijn er geen verkiezingen meer geweest.

Nieuwe leiders

Ondanks de onduidelijkheid over de overgangsraad reageerden buurlanden voorzichtig positief op het nieuws. De Caribische Gemeenschap (Caricom), een samenwerkingsverband van 15 Caribische landen dat ook bemiddelde bij het instellen van de raad, zegt de stap er voor kan zorgen dat er nu snel nieuwe leiders kunnen opstaan in Haïti. Zij moeten er volgens Caricom voor zorgen dat scholen en bedrijven weer open kunnen, en dat Haitianen weer vrijelijk kunnen bewegen in het land.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei in een korte persverklaring dat "deze raad de weg vrijmaakt voor vrije en eerlijke verkiezingen, en de inzet van een internationale missie dichterbij brengt om de veiligheidsdiensten te ondersteunen."

Kenia was tot vorige maand bereid om een politiemacht naar Haïti te sturen, om de politie daar te helpen, maar door het aangekondigde aftreden van premier Henry werd dat plan opgeschort.

Wurggreep

Onder leiding van Henry was er nauwelijks sprake van centraal gezag in Haïti. Bendes houden het land in een wurggreep. De autoriteiten hebben totaal geen grip op dat geweld. Met name in hoofdstad Port-au-Prince maken de bendes de dienst uit, waardoor inwoners nauwelijks meer toegang hebben tot basisbenodigdheden als eten en brandstof. Zo'n 95.000 mensen zijn inmiddels gevlucht uit de stad, die normaal gesproken bijna een miiljoen inwoners telt.

Vorige maand vielen bende verschillende gevangenissen binnen en lieten duizenden gevangenen vrij. Ook werden regeringsgebouwen en politiebureaus aangevallen. De bendes legden ook de haven en het vliegveld plat. Sindsdien geldt de noodtoestand in het land. Het bendegeweld heeft aan zeker 1500 mensen het leven gekost, meldde de VN eind maart.