'Verbijsterende melding' Assen leidde tot groot onderzoek, maar niet tot bewijs
Nadat een Drentse ziekenhuismedewerker had opgebiecht dat hij het leven van twintig coronapatiënten had beëindigd, probeerde het Openbaar Ministerie te achterhalen of zijn verhaal klopte. Vandaag besloot het OM de zaak te seponeren bij gebrek aan bewijs. Twee officieren van justitie vertellen wat er aan dat besluit voorafging.
"We hebben heel veel overhoop gehaald", beseft officier van justitie Debby Homans. Zij leidde het onderzoek naar de verpleegkundige van het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen. "Maar na zo'n melding kun je niet anders dan alles uit de kast halen om de waarheid boven tafel te krijgen."
Extra morfine
De melding kwam in maart 2023 en ging over longverpleegkundige Theodoor V., die tijdens de coronapandemie in het ziekenhuis werkte. Inmiddels zat V. al een tijd ziek thuis. Hij was door zijn huisartsenpraktijk doorverwezen naar een ggz-instelling.
Tijdens intakegesprekken bij GGZ Drenthe vertelde de verpleegkundige dat hij het leven van zo'n twintig coronapatiënten voortijdig heeft beëindigd, aldus de melding. Hij zou hun extra morfine hebben toegediend of de zuurstof hebben afgesloten, zonder dit met iemand te overleggen. V. vond dat de patiënten ondraaglijk leden. Hij deed zijn verhaal bij meerdere hulpverleners.
GGZ Drenthe vatte dit zo ernstig op dat de instelling bij hoge uitzondering besloot het medisch beroepsgeheim te doorbreken en V.'s werkgever in te lichten. Het ziekenhuis stuurde de brief door naar politie en justitie.
Bijna vijftig dossiers
Hoofdofficier van justitie Diederik Greive spreekt van een "verbijsterende melding". Dat de uitlatingen van Theodoor V. nader onderzocht moesten worden, staat volgens hem buiten kijf. De hulpverleners en het ziekenhuis namen het verhaal tenslotte zeer serieus.
Ruim een maand deden politie en justitie in het grootste geheim onderzoek. Omdat V. geen namen van patiënten had genoemd, was het zaak zo snel mogelijk vast te stellen om wie het zou kunnen gaan.
Het ziekenhuis verstrekte de dossiers van een kleine vijftig patiënten. Medische deskundigen gingen in deze dossiers op zoek naar onregelmatigheden. Ook werden getuigen gehoord en bijzondere opsporingsmiddelen ingezet. Het OM wil niet zeggen welke, maar het ligt voor de hand dat de verdachte in deze periode is afgeluisterd.
Het ging om een verdenking van twintigvoudige moord.
Tijdens de coronapandemie overleden zo'n 200 mensen in het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Het OM heeft niet gekeken of er opvallend veel sterfgevallen waren op momenten dat de verpleegkundige dienst had.
"Je kunt een verdenking niet construeren uit statistische gegevens", zegt hoofdofficier Greive. "Je moet op zoek naar een verband tussen het overlijden van een patiënt en concrete handelingen van de verdachte."
Gearresteerd
Op 17 april 2023 werd Theodoor V. gearresteerd, zodat de politie hem ook zelf kon ondervragen. "Het ging tenslotte om een verdenking van twintigvoudige moord", zegt officier van justitie Homans.
Drie dagen later maakte het OM deze verdenking bekend. Het nieuws leidde tot een schokgolf onder nabestaanden en ziekenhuispersoneel. Sommige nabestaanden reageerden emotioneel, anderen waren boos. "Maar iedereen snapte wel dat we hier onderzoek naar moesten doen."
Theodoor V. ontkende van begin af aan. "De verdachte heeft steeds herhaald dat hij de protocollen heeft gevolgd", zegt Homans. "Volgens hem is hij in die gesprekken verkeerd begrepen of heeft hij het niet zo gezegd."
Eigen verklaring
Volgens het OM heeft hij ook in zijn privéomgeving verteld dat hij het leven van patiënten beëindigde. Toch was dat geen extra bewijs, want het bleef het verhaal van de verpleegkundige zelf. "Je kunt niet veroordeeld worden op alleen je eigen verklaring."
Ander bewijs vinden bleek lastig. Collega's van de verpleegkundige hadden nooit iets vreemds opgemerkt. "We zagen wel dat mensen soms plotseling overleden of verslechterden, maar dat paste ook in het ziektebeeld van corona. Daar konden we dus niet direct iets mee."
Bovendien ging het om sterfgevallen van een paar jaar geleden. Veel details bleken inmiddels verloren gegaan. "Gegevens uit de gebruikte apparatuur waren bijvoorbeeld niet meer terug te lezen."
Beroepsgeheim
Het OM wilde graag de verslagen lezen van de gesprekken tussen de verdachte, GGZ Drenthe en de huisartsenpraktijk. Zij weigerden die te verstrekken. Het beroepsgeheim was genoeg geschonden, vonden zij. Het OM stapte naar de rechter om de stukken toch te krijgen, maar zonder resultaat.
Toch heeft ze niet het gevoel dat het medisch beroepsgeheim de opsporing heeft beperkt. "De ggz is met de melding al heel ver gegaan."
Onbeantwoorde vragen
Na zes weken voorarrest liet de rechtbank Theodoor V. weer vrij, omdat het OM nog geen aanvullend bewijs kon aandragen. Afgelopen najaar schrapte het OM al een deel van de verdenking, omdat ook in de medische dossiers niets verdachts was gevonden.
Inmiddels is dus de hele zaak geseponeerd. Zowel nabestaanden als ziekenhuismedewerkers blijven achter met onbeantwoorde vragen. Hoofdofficier Greive kan alleen maar concluderen dat er geen enkele onderbouwing is voor de melding van vorig jaar. "Het is begonnen met uitlatingen van de verpleegkundige zelf. Ik denk dat iedereen snapt dat we daar op moesten acteren. Maar er is geen bewijs dat er mensen zijn overleden door zijn toedoen."
