VS in de ban van 'great American eclipse': miljoenen toeschouwers verwacht

• Ivo Landman

  redacteur Online

Een deel van Amerika is er al weken vol van: de totale zonsverduistering die morgen aan de lucht boven delen van Mexico, de Verenigde Staten en Canada te zien is. Zo'n totale zonsverduistering komt niet vaak voor, dus de eclipsbrilletjes zijn niet aan te slepen en sommigen vrezen een verkeerschaos.

The great American eclipse wordt-ie genoemd op Amerikaanse nieuwssites, soms zelfs the eclipse of the century - de zonsverduistering van de eeuw. Zo'n 44 miljoen mensen wonen in het gebied waar de volledige verduistering te zien zal zijn.

Het natuurverschijnsel trekt ook veel belangstellenden. Volgens de BBC worden de meeste toeschouwers bij een totale zonsverduistering ooit verwacht.

Die claim is moeilijk te verifiëren, maar de hype is er niet minder om. Wetenschappers waarschuwen voor een toename van verkeersongelukken. Dat gebeurde ook bij de vorige eclips in de VS, in 2017. Toen gingen er zo'n 20 miljoen mensen op pad om de de zon te zien verdwijnen, en dat leidde tot meer botsingen, blijkt uit een studie.

Op sommige plekken lopen de gemoederen hoog op. In Oklahoma staat de Nationale Garde paraat om de veiligheid van het publiek te garanderen en sommige inwoners hamsteren eten, water en benzine uit vrees voor een verkeersinfarct.

Ook in Niagara Falls op de Amerikaans-Canadese grens verwachten ze een ware invasie aan eclipsjagers. Aan de Canadese kant is zelfs de noodtoestand afgekondigd:

Met de verkeerschaos zal het wel meevallen, hoopt astronoom Edwin Mathlener, beheerder van zonsverduistering.nl. Hij heeft al drie keer eerder een totale zonsverduistering gezien. In 2017 was hij er ook bij in de VS, toen in de staat Idaho. Ditmaal is hij met zijn zus naar Texas vertrokken om de eclips van 2024 waar te nemen.

"We gaan zo zuidelijk mogelijk, omdat we dan meer kans hebben op goed weer", legt hij uit. "In 2017 werden er ook files en opstoppingen verwacht, dus zijn we extra vroeg vertrokken vanuit het hotel. We moesten een snelweg over en we dachten dat het daar helemaal vast zou lopen. Maar toen we daar kwamen was het totaal uitgestorven."

In steden als Dallas kan het astronomische fenomeen wel voor meer hinder zorgen. "Maar op het platteland verwacht ik dat niet."

Totale zonsverduisteringen zijn niet superzeldzaam. Als je bereid bent om ervoor op reis te gaan, kun je er om de paar jaar een meemaken. "Maar je moet wel precies op de goede plek zijn. In Nederland hebben we er sinds de 18de eeuw geen meegemaakt en de volgende hier is pas in de 22ste eeuw."

Een totale zonsverduistering is de reis meer dan waard, vindt Mathlener. "Sommigen zeggen dat een gedeeltelijke eclips ook mooi is, maar zelfs al is hij 95 procent verduisterd, dan haalt dat het nog niet bij een totale eclips. Dat is echt magisch. Je ziet de schaduw van de eclips dichterbij komen en dan is het donker, je ziet de corona van de zon, maar ook de helderste sterren en planeten."

Hij is niet eens een echt fanatieke eclipsjager. "Er zijn mensen die de afgelopen jaren naar China en Siberië zijn gereisd om er een te zien en die ervan balen dat ze die van 2020 hebben gemist, omdat ze door het coronavirus - ironisch genoeg vernoemd naar de corona van de zon - niet konden reizen."

Fotograferen valt niet mee

Mathlener heeft een hele voorraad eclipsbrillen mee, belangrijk om je ogen kort voor en na de eclips te beschermen. De laatste dagen was er in de VS veel te doen over 'fake' brillen die nu op de markt worden gebracht. "De meeste zijn goed getest, maar er zijn ook slechte van malafide bedrijven bij. Het beste is om de bril van tevoren overdag bij een felle lamp uit te testen."

Mathlener neemt ook een fotocamera mee om de eclips vast te leggen, maar makkelijk is dat niet. "Je moet precies weten welke belichtingstijden je gebruikt. En je hebt maar een paar minuten. Je kunt beter niet te veel tijd verspelen met foto's en ook gewoon genieten."