Nederlanders opgepakt in Letland voor vervoeren vluchtelingen: 'Wilde zusje redden'

• Nina Jansen

  redacteur Binnenland

Twee Nederlanders lopen het risico op maximaal acht jaar gevangenisstraf in Letland. Ze worden verdacht van betrokkenheid bij het illegaal vervoeren van migranten naar de Europese Unie.

Het gaat om Abdulaal Hussein en Martine Doppen, die aan de NOS laten weten dat ze probeerden om Abdulaals zusje en vier andere vluchtelingen, die door mensensmokkelaars waren achtergelaten in een verlaten boerderij zonder eten en drinken, te redden.

De NOS sprak de afgelopen maanden meerdere keren met Abdulaal Hussein en zag het strafdossier in.

De Nederlanders werden op 20 november 2023, net na middernacht, met twee vluchtelingen in hun auto opgepakt door de Letse grenswacht, terwijl zij onderweg waren naar Litouwen. Het vervoeren van vluchtelingen over de grens is in Letland verboden. "Ik kende de risico's, maar wilde gewoon mijn zusje redden", zegt Hussein. Aan de actie gaat een heel verhaal vooraf.

Familie achtergelaten

Zelf vluchtte Abdulaal Hussein in 2016 in zijn eentje naar Nederland vanuit Sudan, waar hij zich verzette tegen de regering. Inmiddels heeft hij de Nederlandse nationaliteit. Zijn zusje Mabroka bleef achter in Sudan. Zij besloot in 2023 ook Sudan te ontvluchten, omdat ze zich onveilig voelde.

Hussein betaalde mensensmokkelaars die voor Mabroka in Egypte een visum regelden voor Rusland. Vanuit Rusland brachten ze haar naar de grens tussen Wit-Rusland en Letland. Daar moest ze zelf te voet door de bossen naar Letland lopen. De mensensmokkelaars brachten haar van de grens naar een boerderij en beloofden haar daar snel weer op te pikken en naar Duitsland te brengen. Maar dat gebeurde niet. Ze zat daar vast met vier andere vluchtelingen uit Sudan en Tsjaad.

Geen eten en drinken

Af en toe verschenen de smokkelaars om Mabroka te vragen haar broer in Nederland te appen voor extra geld. Hussein maakte duizenden euro's extra over, voor het laatst op 18 november. Maar toen vertrouwde hij het niet meer. Mabroka had al zes dagen nauwelijks gegeten of gedronken en smolt sneeuw om water binnen te krijgen. Daarom vloog Hussein met vriendin Martine Doppen naar Litouwen in een poging zijn zusje te redden.

In Litouwen huurden zij een auto en reden naar de boerderij in Letland, waar ze Mabroka uitgehongerd aantroffen. Hussein en Doppen brachten haar en twee andere vrouwen met de auto naar een via AirBnB-gehuurd appartement in Litouwen, op zo'n twee uur rijden. Ze keerden terug voor de twee achtergebleven vluchtelingen, maar toen werden ze opgepakt.

Het tweetal belandde in de gevangenis, in voorarrest. De twee vluchtelingen in de auto werden na detentie de grens met Belarus overgezet. "Ik heb weleens gedacht: had ik maar alleen mijn zusje gered en de anderen gelaten. Maar ik kon het niet. Ze hadden dood kunnen gaan, en dat zou ik mijzelf nooit vergeven", zegt Hussein.

Aanklacht wijzigt

In eerste instantie werden de Nederlanders aangeklaagd voor de "illegale verplaatsing van personen over de staatsgrens" van Letland naar Litouwen, waar maximaal zes jaar gevangenisstraf op staat. Later werd de aanklacht gewijzigd: Hussein en Doppen zouden onderdeel zijn van de groep mensensmokkelaars die zij eerder betaalden en worden nu ook aangeklaagd voor het vervoeren van de vluchtelingen van Belarus naar Letland. "Een georganiseerde groep met kwade bedoelingen", staat er in de aanklacht, met een gevangenisstraf tussen de twee en acht jaar.

Hussein zweert: "Er is absoluut geen sprake van een organisatie. Ik wilde gewoon mijn zusje redden". Die uitleg stond in de oorspronkelijk aanklacht maar is uit de nieuw opgetekende aanklacht verwijderd, heeft de NOS vastgesteld.

Doppen zat twee dagen in voorarrest en betaalde 6000 euro borgtocht, maar Hussein kwam pas anderhalve maand later vrij, na betaling van een borg van 30.000 euro. "Ik werd in het gevaarlijkste deel van de gevangenis geplaatst, met allerlei leden van de Wagner-groep. Mijn celgenoot was een moordenaar en ze waren heel racistisch. Ook kreeg ik nauwelijks te eten en viel 9 kilo af."

Hussein moet de rechtszaak in Letland afwachten. Doppen mag wel vrij reizen. Inmiddels heeft Hussein om medische redenen wel verlof gekregen om tijdelijk naar Nederland te gaan, waar hij nu is. Ook Mabroka is in Nederland aangekomen en wacht haar asielprocedure af. Het is nog niet duidelijk wanneer de rechtszaak voorkomt.