Koeman gebruikt pijnlijk WK 1990 als les voor dit Oranje: zoals toen nooit meer
Eigenlijk had Ronald Koeman het WK van 1990 diep weggestopt. Een pijnlijke herinnering waar hij liever niet meer aan denkt. Maar 34 jaar later, in aanloop naar het oefenduel met Schotland (aftrap vanavond om 20.45 uur), gebruikt de huidige bondscoach het echec van '90 juist als grote les richting het EK van 2024: zoals toen nooit meer.
Maandagmiddag, hotel Woudschoten te Zeist. Het Nederlands elftal begint aan de campagne die op 14 juli moet eindigen met de Europese beker in Berlijn. Om dat te bereiken heeft Koeman een groep nodig waarbij de neuzen allemaal dezelfde kant opstaan.
Dat weet Koeman als geen ander. In de bespreking probeert hij zijn wisselende ervaringen op eindtoernooien dan ook over te brengen op de spelers. Van het gewonnen EK in 1988 tot het teleurstellende WK twee jaar later.
'Eigen ikje'
"Het EK was fantastisch, het WK dramatisch. Want de groep was niet meer de groep van '88", schotelde Koeman de huidige selectie, van wie alleen Daley Blind tijdens het WK van 1990 al op aarde was, voor.
De boodschap? Ken als speler je plek. Ga niet lopen morren als je op de bank begint, maar blijf hard trainen, houd de basisspelers scherp en zorg dat je klaar bent als je kans komt. Koeman: "Jongens die hun 'eigen ikje' pas op het laatst benoemen en meer over 'wij' praten."
Koeman maakte samen met de wereldsterren Marco van Basten, Frank Rijkaard en Ruud Gullit deel uit van het goede stel van '88, dat twee jaar later als favoriet voor de wereldtitel naar Italië afreisde, maar al snel op de vlucht terug naar huis zat.
Een WK waarbij de randzaken het overnamen van de hoofdzaken. Waar bondscoach Leo Beenhakker door de spelers ongewenst was. En waar Koeman naar eigen zeggen na de nederlaag in de achtste finales tegen West-Duitsland blij was dat het erop zat.
"Ik zag spelers veranderen. De kracht in 1988 was dat de groep in balans was. We hadden vaste wissels erbij, die altijd in dienst van het elftal stonden. Dat was in 1990 veel minder", zei Koeman er al eens over in Andere Tijden Sport. Kortgezegd: de waterdragers hadden een te grote mond gekregen.
Precies dat gebeurde Oranje ook op het EK van 2012. Twee jaar daarvoor kwam de lichting Wesley Sneijder, Arjen Robben en Robin van Persie bijna met de beker terug uit Zuid-Afrika.
De vice-wereldkampioen trok vol goede moed richting Polen en Oekraïne, maar vertrok na drie nederlagen in de groep met de staart tussen de benen van het Europese podium. De slechtste prestatie van Oranje ooit op een EK.
"In 2010 kende iedereen zijn plek. In 2012 was daar blijkbaar iets in veranderd", blikte Sneijder terug bij zijn boekpresentatie in 2020. Volgens de recordinternational dachten reserves als Rafael van der Vaart en Klaas-Jan Huntelaar recht te hebben op een basisplaats.
"Als dat binnenskamers blijft, geen probleem. Als het naar buiten gaat wel", aldus Sneijder. "Als je ergens mee zit, moet je het onder elkaar uitspreken. En daarvoor moet je niet de media inschakelen."
Vechtpartij voorkomen
Sneijder voelde destijds in de voorbereiding al dat het verkeerd zat binnen Oranje. Hij twijfelde zelfs om mee te gaan. Hij ging wel, maar het werd tijdens het toernooi van kwaad tot erger.
Na de nederlaag in de eerste groepswedstrijd tegen Denemarken gingen Huntelaar en aanvoerder Mark van Bommel bijna met elkaar op de vuist. "Maar ik, het straatschoffie, stond ertussen. Toen wist ik wel: dit komt niet meer goed."
Het zijn die praktijken die Koeman deze zomer in Duitsland niet wil zien. En daar hamert hij nu al op. "Het kan best zo zijn dat ik eerder kies voor iemand die zijn plaats kent en daarmee om kan gaan, dan iemand die vindt dat hij moet spelen", stelt Koeman.
"Natuurlijk denkt iedereen dat hij erin hoort. Dat mag ook, maar het moet niet ten koste gaan van de sfeer of je instelling op de training. Wissels moeten de basis stimuleren om goed te zijn. Daarin zoek ik ook naar de sterkste groep."
Voorbeelden Blind en De Roon
De net 61 jaar geworden Koeman noemt de routiniers Blind en Marten de Roon, niet zeker van een basisplaats, als goede voorbeelden. "Zij hebben ook op basis van ervaring en gedrag een toegevoegde waarde voor dit team." Ook Stefan de Vrij is zo'n speler.
"We hebben een groep jongens van achterin de twintig, begin dertig. Dat is wel het huis van deze selectie. Daar bouw je de jeugd omheen en dan denk ik dat je een duidelijke hiërarchie in de groep hebt."
Koeman wil duidelijkheid scheppen. Al weet hij ook dat het voetbal zich lastig laat voorspellen. "Wij begonnen het EK in '88 ook zonder Van Basten." En de rest is geschiedenis.
