Nederlands elftal met 'drie echte middenvelders' richting EK: de opties

• Jesse Wieten

  redacteur Nederlands elftal

Op het EK-elftal van Oranje is het nog even wachten, mede door de afwezigheid van Frenkie de Jong. Hoogstens openbaart bondscoach Ronald Koeman in de oefenwedstrijd van vrijdag tegen Schotland in de Johan Cruijff Arena de contouren van het team dat komende zomer in Duitsland hoge ogen moet gooien.

Eén ding maakte Koeman deze week duidelijk: "We gaan met drie middenvelders spelen, drie echte middenvelders." Hoe dat precies gestalte moet krijgen, zei hij er niet bij. Weer een systeemwijziging? 4-3-3 of 5-3-2?

Niet per se, voegde de bondscoach er gelijk aan toe. Een systeemwijziging hoefde dit niet te betekenen, al weet je het met Koeman nooit wat dat betreft. De gedachten gingen terug naar een half jaar geleden.

"We zetten een aantal accenten anders neer", zei Koeman toen in aanloop naar de EK-kwalificatiewedstrijd thuis tegen Griekenland (3-0) in september. Het bleek een radicale koerswijziging: van 4-3-3 naar 3-4-3.

Dat was toen een verrassing, omdat de coach bij de start van zijn tweede termijn nog een keuze had gemaakt voor het 4-3-3-systeem. "We gaan het anders doen", zei hij een jaar geleden, verwijzend naar het verschil met het systeem van Van Gaals Oranje op het WK (3-4-1-2).

Met 4-3-3 startte Koeman zijn tweede termijn met een 4-0 nederlaag bij Frankrijk. Dat lag volgens de bondscoach niet aan het systeem. "Het ging mij erom dat we fouten maken op plaatsen waar je dat nooit mag doen", was de verklaring. Toch ging Koeman na de zomer om, naar 3-4-3.

Alle opties open

Afgelopen maandag, op zijn eerste persconferentie van 2024, hield de bondscoach vakkundig alle opties open. "Je kan ook met drie achterin spelen en met drie middenvelders." En dan met twee aanvallers? "Ja, of met drie. Wij kunnen meerdere systemen spelen. Het kan best zo zijn dat we een keer met vier achterin spelen."

Kijk hieronder naar wat Ronald Koeman maandag zei over het middenveld en een fragment uit Studio Voetbal over de middenveldopties:

Een beetje verwarrend klonk het, maar ook weer niet als een radicale koerswijziging. Niet meteen van 3-4-3 terug naar 4-3-3, niet terug naar een systeem met maar twee centrale verdedigers. Koeman gaf bovendien aan geen voorkeur te hebben voor een systeem met twee spitsen.

Dubbelrol Reijnders

Voorin valt wel wat te schuiven. Door bijvoorbeeld een van de twee spelers achter de centrale spits meer als middenvelder te laten fungeren. Dat is voor Koeman niet nieuw. Sowieso stonden de vleugelaanvallers de afgelopen tijd meer aan de binnenkant om ruimte te maken voor de wingbacks.

Zo speelde AC Milan-middenvelder Tijjani Reijnders op 13 oktober thuis tegen Frankrijk (1-2) in balbezit als aanvaller, bij balverlies als middenvelder. Zo'n type op rechts, die meer als middenvelder en meer aan de binnenkant speelt, biedt ruimte voor de sterke wingback-opties van Oranje op rechts: Denzel Dumfries en Jeremie Frimpong.

Op links past met Quilindschy Hartman of Daley Blind als wingback weer meer een vleugelaanvaller met een vrije rol, zoals Cody Gakpo, Memphis Depay, Xavi Simons of de nu geblesseerde Steven Bergwijn. Koeman past zijn speelstijl aan op de kwaliteiten binnen zijn selectie.

Kijk hieronder naar de twee soorten formaties die bondscoach Ronald Koeman in zijn tweede termijn hanteerde, 4-3-3 en 3-4-3:

Daar komt bij dat de middenveldopties talrijk zijn. Niet voor niets selecteerde de bondscoach dit keer acht echte middenvelders, met Simons meegerekend zelfs negen. Dan ontbreekt ook nog eens de enige middenvelder die, indien fit, zeker is van een basisplaats op het EK: De Jong.

Strijden om twee vacante posities

Voor de overige twee plekken wordt het vechten. Waar de kwaliteit op het middenveld, De Jong uitgezonderd, tot voor kort zorgen baarde, heeft Koeman nu genoeg te kiezen. De huidige middenvelders in de selectie ontlopen elkaar niet veel, met ieder specifieke kwaliteiten.

Joey Veerman kan De Jong vervangen, Jerdy Schouten, Marten de Roon en Mats Wieffer kunnen controleren naast De Jong, Georginio Wijnaldum en nieuweling Quinten Timber kunnen een aanvallende rol vervullen en Reijnders en Teun Koopmeiners kunnen op meerdere posities uit de voeten.

Uiteindelijk hoopt Koeman, zoals hij vaker deed, zelfs tijdens wedstrijden van systeem te kunnen wisselen. Dat kan ook tijdens de oefenduels met Schotland en Duitsland. "Dat is een extra kwaliteit van deze selectie. De spelers die we selecteren kunnen beide systemen heel goed spelen."