Palestijnen eisen bij de rechter einde aan behandelstop asielaanvragen

• Fitria Jelyta

  redacteur Nieuws & Co

• Nina Jansen

Drie Palestijnse vluchtelingen stonden vandaag bij de Raad van State tegenover de Nederlandse regering. Ze zijn het niet eens met de tijdelijke behandelstop van asielaanvragen van Palestijnen. Nederland behandelt sinds december vorig jaar geen Palestijnse aanvragen meer. "We voelen ons verslagen", zegt Hamza, een van de Palestijnen die de rechtszaak aanspanden.

Vanwege het uitbreken van de oorlog in Gaza afgelopen oktober is "geen bestendig beleid" mogelijk, schreef demissionair staatssecretaris Van der Burg van Asiel eind vorig jaar aan de Kamer. Hij besloot om alle Palestijnse asieldossiers voorlopig aan te houden.

Dat betekent dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) asielverzoeken van Palestijnen niet afwijst, maar ook geen verblijfsvergunningen toekent. Daarnaast neemt de dienst geen nieuwe asielaanvragen van Palestijnen in behandeling.

Het zogenaamde besluit- en vertrekmoratorium geldt voor zes maanden, maar het kabinet kan dit verlengen tot 21 maanden. Andersom kan het kabinet het besluit ook voortijdig intrekken "indien daartoe aanleiding bestaat", aldus Van der Burg, die in zijn brief de algemene veiligheidssituatie in Gaza als "zeer slecht" kwalificeerde.

'Bewijslast ligt bij de Staat'

Het asielbeleid voor Palestijnse vluchtelingen geldt in principe tot juni. Daarna kan het kabinet de status van de Palestijnse Gebieden veranderen naar 'veilig' of 'onveilig'. "Maar we kijken sinds oktober naar een zinkend schip", zegt migratie- en mensenrechtenadvocaat Flip Schüller, die twee van de drie Palestijnen in deze rechtszaak bijstaat. Hij wijst op de humanitaire ramp en het toenemende aantal burgerdoden in Gaza, met nauwelijks zicht op een oplossing.

De regering moet volgens Schüller uitleggen waarom ze de situatie in de Palestijnse Gebieden tijdelijk als 'onzeker' hebben aangemerkt. "Dat terwijl verschillende VN-organisaties al sinds december duidelijk hebben gemaakt dat er steeds meer mensen in Gaza door de oorlog om het leven komen en de humanitaire situatie verslechtert." Andere EU-landen, zoals België en Denemarken, behandelen de asielaanvragen van mensen uit de Palestijnse Gebieden wel.

Nederland is volgens Schüller het enige EU-land dat een moratorium heeft afgekondigd voor asielprocedures van Palestijnse vluchtelingen. Dit beleid geldt voor naar schatting zestig Palestijnse vluchtelingen. "Waarom kunnen andere EU-landen wel duidelijk zijn over de situatie in Gaza en wat dit betekent voor Palestijnse vluchtelingen, maar Nederland niet?", zegt Schüller.

Geen beroep op gezinshereniging

De tijdelijke stop op de behandeling van Palestijnse asielaanvragen raakt vooral Palestijnen die hun families in Gaza hebben achtergelaten. Deze groep kan niet proberen hun gezinnen naar Nederland te halen door een beroep op gezinshereniging te doen. Dat kunnen alleen asielzoekers met een geldige verblijfsstatus.

"Het voelt alsof ik mijn tijd verspil, terwijl ik mag toekijken hoe mijn volk wordt afgeslacht", vertelt Hamza, die zijn achternaam (die bekend is bij de redactie) om veiligheidsredenen uit de media wil houden. Twee jaar geleden kwam hij naar Nederland en vroeg asiel aan. Hij was zijn asielprocedure aan het afwachten toen de oorlog op 7 oktober uitbrak.

"Mijn thuis in Gaza is verwoest. Ik kan nergens meer heen. Ondertussen lopen mijn familieleden in Gaza gevaar", zegt Hamza. Zijn vader, zus en haar zoon verblijven op dit moment nog in Gaza. "Ik kan ze niet helpen, omdat ik in Nederland geen geldige verblijfsstatus heb. En ik weet nog altijd niet of ik die zal krijgen."

Uitspraak Raad van State

De uitspraak van de hoogste bestuursrechter volgt binnen zes weken. De Raad van State kan oordelen dat de Staat niet goed heeft onderbouwd waarom het een tijdelijke stop heeft ingevoerd. "Dan moeten alle asielaanvragen van Palestijnse vluchtelingen weer behandeld worden en worden die waarschijnlijk gehonoreerd, wanneer de aanvragers kunnen aantonen dat ze uit Gaza of de Westelijke Jordaanoever komen", zegt Schüller.

De rechter kan ook oordelen dat de Staat wel goed heeft onderbouwd waarom de asielaanvragen van Palestijnse vluchtelingen tijdelijk zijn stopgezet. Dan blijft de stop gelden met een mogelijkheid tot verlenging. Hierdoor zouden Palestijnse asielzoekers in Nederland, zoals Hamza, in onzekerheid blijven verkeren.

Ondanks die onzekerheid heeft Hamza hoop op een goede uitkomst. "Ik heb er vertrouwen in dat de rechter de situatie in de Palestijnse Gebieden zal oordelen als 'onveilig', waardoor de asielprocedures van Palestijnen snel weer behandeld zullen worden", zegt hij.

"Dit is het belangrijkste moment in mijn leven", vervolgt hij. "Het oordeel zal mij hoe dan ook raken. Dan krijg ik een manier om mijn familie weer terug te zien of ik zal nog langer in onzekerheid moeten leven en geen enkele uitweg hebben."