Klein Afrikaans land Djibouti stabiele haven in ruige buurt

• 

  Elles van Gelder

  correspondent Afrika

De aanvallen op de scheepvaart in de Rode Zee door Houthi-rebellen schaden de wereldhandel. Maar de haven van het Oost-Afrikaanse Djibouti, niet ver van het gevaarlijkste punt op die vaarroute, ziet de handel er vooralsnog juist door groeien. Terwijl er volgens het IMF dit jaar 30 procent minder containervervoer was in de Rode Zee, was het in de haven van Djibouti aan het begin van dit jaar juist 10 procent drukker.

Containers worden van een groot schip geladen in de terminal van Djibouti, in de Hoorn van Afrika. Het schip komt uit Hongkong. "Een deel is bestemd voor Europa", vertelt directeur Abdillahi Adaweh Sigad van containerterminal SGTD-Doraleh. "Sinds een paar maanden hebben we het hier drukker."

Al maanden bestoken Houthi's uit Jemen de commerciële scheepvaart. Ze zeggen dit te doen als reactie op de oorlog tussen Israël en Hamas. Het gevaarlijkste punt voor schepen is vlakbij. Dat is de zeestraat Bab al-Mandab, de Poort der Tranen, die tussen Djibouti en Jemen ligt. Op het nauwste punt is deze maar 29 kilometer breed.

Wachtkamer voor schepen

Djibouti is daarmee een soort wachtkamer geworden voor schepen en containers. Buiten de haven zie je schepen voor anker liggen, wachtend op hun moment om door te varen. "Meer schepen laden hier containers uit en besluiten dan wat ze doen," vertelt de directeur. "Verder varen, wachten of toch omkeren. Ook slaan we containers nu langer op."

Djibouti is een strategisch gelegen land, half zo groot als Nederland. Het ligt in de Hoorn van Afrika, dicht bij het Midden-Oosten en dus aan een zeesnelweg: de Golf van Aden, die overgaat in de zeestraat Poort der Tranen en dan via de Rode Zee en het Suezkanaal doorgaat richting Europa.

Een cruciale locatie. Dat hebben veel landen al langer door. Er liggen talkrijke internationale legerbases, onder meer van de Verenigde Staten, Frankrijk, Italië, Japan en China. Die zijn daar nu vooral voor missies tegen piraterij en terreur.

Ruige buurt

Djibouti ligt naast dictatoriaal Eritrea, door jihadisme geteisterd Somalië, grote crisisbuur Ethiopië en tegenover door oorlog verscheurd Jemen. Het komt daarmee uit de bus als een stabiel land in een ruige buurt. Dat de teugels strak worden gehouden en de president al sinds 1999 aan de macht is, wordt door de internationale partners op de koop toegenomen.

In de haven van Djibouti zie je ook de oorlogsschepen langsvaren. Verschillende landen proberen met patrouilles de koopvaardij te beschermen op hun doorvaart. Ook is er een Europese missie die enkel defensief is.

De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk voeren daarnaast aanvallen uit op raketten en drones van de Houthi's die op de scheepvaart zijn gericht. Vanuit Djibouti mag overigens niet worden gevuurd; dat gebeurt vooral vanuit de lucht.

Nederland gaat in het kader van die operatie een fregat naar de Rode Zee sturen, bevestigen bronnen aan de NOS. De ministerraad beslist hier morgen formeel over.

Afrika-correspondent Elles van Gelder laat zien hoe schepen een signaal uitsturen in de hoop zo niet doelwit te worden van Houthi-aanvallen:

Onderzoeker Aden Omar Abdillahi, hoofd van een politiek onderzoeksinstituut in Djibouti, denkt dat alle missies sowieso niets gaan oplossen. "De Europeanen kunnen het proberen, net als de Amerikanen en de Engelsen, en dan tegen hun bevolking zeggen dat ze iets hebben gedaan", zegt hij vanachter zijn bureau. "Maar het is gedoemd te mislukken. Een maritieme missie kan misschien helpen tegen piraterij, maar niet tegen deze aanvallen."

Ondanks de militaire aanwezigheid behaalden de Houthi's vorige maand een grote overwinning in de Poort der Tranen, toen ze het Britse koopvaardijschip Rubymar raakten. Afgelopen weekend zonk het schip met tientallen tonnen kunstmest aan boord. En deze week vielen er drie doden bij een Houthi-aanval met raketten op het schip True Confidence in de Golf van Aden, vlak voor de haven van Djibouti.

De vraag is of die aanvallen nu meer schepen tegenhouden om door te varen en of de kosten daarvan nog hoger door stijgende verzekeringspremies. Daarmee kan een omweg via Zuid-Afrika nog aantrekkelijker worden en de wachtkamer in de haven van Djibouti leger raken.

Veiliger maken Rode Zee

President Guelleh van Djibouti zei eerder al gecommitteerd te zijn aan het weer veilig maken van de Rode Zee-route. De autoriteiten in Djibouti zeggen dat de kustwacht nu meer door de zeestraat vaart.

En hoewel de haven van Djibouti door de huidige onrust op de Rode Zee op de kaart wordt gezet, zijn er ook zorgen in de Hoorn van Afrika. Djibouti importeert veel en prijzen gaan omhoog in het arme land. Het land is daarnaast een levenslijn voor Ethiopië, de grote buur die geen toegang heeft tot de zee. En dus leeft ook hier de hoop op een rustige doorvaart.