Sinti en Roma niet vaak bij een sportclub: 'We voelen ons gediscrimineerd'

• Marisa Gubbels

  redacteur Online

Het verspreidde zich als een lopend vuurtje op TikTok: video's van een groep Roma uit Spanje die hun eigen voetbaltoernooi hebben opgericht. De 'Gipsy Kings League' is geïnspireerd op het razend populaire Spaanse voetbaltoernooi de 'Kings League', waarin streamers en voetballers tegen elkaar spelen.

In de Gipsy Kings League voetballen niet streamers en voetballers, maar Roma uit verschillende buurten in Barcelona tegen elkaar. Dat slaat aan: het initiatief heeft 'onbereikbare' Roma-jongeren uit de achterstandswijken van Barcelona laten voetballen, schrijft El Periódico. "We gaan heel Spanje verenigen op het voetbalveld", zegt mede-oprichter Manuel Montero tegen de NOS. "Daarmee bereiken we iets dat veel overheden niet kunnen. Veel Roma voetballen niet, mede door discriminatie."

Spaanse Roma maken muziek op het voetbalveld van de Gipsy Kings League:

In een onderzoek van het European Roma Rights Centre gaven Roma, Sinti en andere verwante groepen uit Italië, Spanje, Tsjechië en Ierland allemaal aan dat ze discriminatie ervaren in de sportwereld. In Tsjechië betaalde een sportclub zelfs liever een boete dan tegen een team te spelen waarin vooral Roma zaten.

Ook in Nederland speelt discriminatie tegen Sinti en Roma in de sportwereld. De deelname aan sportclubs en -activiteiten van Sinti en Roma in Nederland is beperkt, volgens het Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS), dat onderzoek uitvoert voor gemeenten en overheidsinstellingen. Die beperkte deelname komt onder andere door discriminatie, vertelt onderzoeker Daphne van Eden, gespecialiseerd in Sinti en Roma.

Actrice en theaterdocent Alisa Cuuna, zelf ook Roma, merkt ook dat er discriminatie speelt in de sportwereld. "Toen ik theaterles gaf aan Roma in Enschede, hoorde ik van jongens dat ze niet mee mochten voetballen met Nederlanders," vertelt ze.

Ook binnen de gemeenschap zelf zijn er volgens Cuuna factoren die meespelen: zo zijn er Roma, vooral van de oudere generatie, die bang zijn om buiten hun gemeenschap te treden. "Door die sterke in-group hebben ze lang overleefd."

Ook dragen financiële drempels bij aan het probleem. Er is veel armoede in de gemeenschap, vertelt Huub van Baar, hoogleraar aan de Universiteit Leuven en gespecialiseerd in Sinti en Roma. "Dan is het lastig om een lidmaatschap te betalen." Ook armoede heeft soms te maken met discriminatie. "Woonwagenbewoners komen bijvoorbeeld niet altijd in aanmerking voor hypotheken of leningen vanwege hun woonlocatie."

Geen Roma als buurman

Sinti en Roma ervaren volgens het KIS ook discriminatie op andere terreinen, zoals de arbeidsmarkt of het onderwijs. Uit onderzoek van het Europees Bureau voor Grondrechten van de EU bleek dat drie kwart van de Sinti en Roma in Nederland te maken krijgt met discriminatie.

"Er is in het algemeen, ook buiten de sportwereld, discriminatie tegen Roma," vertelt Cuuna. "Mijn moeder waarschuwde me als kind al dat het gevaarlijk kon zijn als mensen wisten dat ik Roma was." Daar kwam bij dat Cuuna lang geen verblijfsvergunning kon krijgen. Haar ouders waren uit de Balkan gevlucht, waar het lastig was voor Roma om een paspoort te krijgen. "Zo was ik én een gelukszoeker, én een Roma." Ze zegt dat ze door die combinatie lang niet op scholen werd toegelaten.

Net als veel andere Sinti en Roma voelt ze zich een "wereldburger", iemand die overal thuishoort. Inmiddels is ze trots op haar identiteit en probeert ze andere Roma zoveel mogelijk te helpen.

Een beetje hoop

Er lijkt, volgens Daphne van Eden, toenemend aandacht te komen voor de discriminatie van Sinti en Roma in Nederland. Zo heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid recent een Nationaal Roma en Sinti Contactpunt opgezet. In 2019 mochten Sinti en Roma voor het eerst een krans leggen bij de Nationale Dodenherdenking.