Iets meer plekken voor woonwagens, maar nog lang niet genoeg

Gemeenten hebben de afgelopen jaren nauwelijks nieuwe standplaatsen voor woonwagens gerealiseerd, ondanks nieuwe richtlijnen van de rijksoverheid. Er kwamen tussen 2020 en eind 2022 in heel Nederland 49 plaatsen bij, blijkt uit onderzoek dat demissionair minister De Jonge naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het tekort aan standplaatsen lijkt dan ook nog lang niet opgelost.

Sinds 2018 geldt een nieuw 'beleidskader' voor woonwagenstandplaatsen. waarin onder meer staat dat gemeenten moeten zorgen voor voldoende standplaatsen. Een van de aanleidingen was een kritisch rapport van de Nationale ombudsman over het 'uitsterfbeleid' van veel gemeenten. Dat beleid kwam erop neer om vrijgekomen, bestaande standplaatsen niet meer voor woonwagens te gebruiken.

De ombudsman noemde dat discriminerend. Verder stelde het College voor de Rechten van de Mens dat het Rijk, lokale overheden en woningcorporaties niet alleen verplicht zijn de cultuur van woonwagenbewoners te beschermen, maar ook om die te faciliteren.

9364 woonwagenplaatsen

Voor de derde keer is nu in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken onderzocht hoe het aantal standplaatsen zich ontwikkelt. Eind 2022 waren er volgens adviesbureau Companen 9364 woonwagenplaatsen in Nederland, 49 meer dan twee jaar eerder.

Ook bij de vorige inventarisatie, in 2020, was nauwelijks sprake van een stijging. Tussen 2018 en 2020 kwamen er per saldo 26 plaatsen bij, luidde toen de conclusie.

Gemeenten zeggen dat ze onder meer aanlopen tegen een gebrek aan locaties om standplaatsen te realiseren, blijkt uit het onderzoek. Ook hebben ze daar naar eigen zeggen niet genoeg personeel voor en vinden ze de exploitatie van woonwagenstandplaatsen niet rendabel genoeg.

Oproep

Sabina Achterbergh van Woonwagenbelangen Nederland zegt dat het beleid voor woonwagenlocaties nu te vrijblijvend is. "Wij willen dat de landelijke overheid de regie neemt en dat er wettelijk wordt vastgelegd hoeveel plekken er op welk moment gerealiseerd moeten zijn. Ook willen we dat het ministerie plekken kan aanwijzen voor woonwagenstandplaatsen."

Hoe groot het tekort aan woonwagenstandplaatsen is, blijft onduidelijk. Onderzoeksbureau Companen heeft dit niet onderzocht en bij het bureau zijn daar ook geen betrouwbare gegevens over het tekort bekend. Woonwagenbelangen Nederland schat het tekort op ruim 8500 standplaatsen, maar pleit voor onafhankelijk onderzoek hiernaar.

Veel gemeenten hebben wel de ambitie om het aantal woonwagenplekken uit te breiden, schrijft demissionair minister De Jonge in de Kamerbrief die het onderzoek begeleidt. Ten minste 98 gemeenten zouden plannen hebben om de komende jaren standplaatsen toe te voegen. Het gaat volgens De Jonge in totaal om 1028 plaatsen tot 2030.