Zes maanden na de coup in Niger hebben de militairen het nog altijd voor het zeggen
De rotonde die op de legerbasis uitkijkt, heeft een nieuwe naam: Place de la Résistance, het Plein van het Verzet. Het is hier, aan de rand van de Nigerese hoofdstad Niamey, dat begin september duizenden demonstranten bijeenkwamen.
Hun boodschap was duidelijk: leve de nieuwe militaire leiders, weg met de Franse militairen. Want in die legerbasis, pal naast de luchthaven, was op dat moment nog een Franse troepenmacht gestationeerd.
Daarna ging het snel. President Macron weigerde aanvankelijk te vertrekken, maar samenwerking met de nieuwe machthebbers was na de staatsgreep in Niger onmogelijk geworden. Enkele weken later maakte hij een definitief einde aan de militaire samenwerking.
Nog voor het einde van het jaar zijn alle 1500 Franse militairen uit het land vertrokken. Ondertussen ging het regime een stap verder, door in december ook een eind te maken aan de Europese trainingsmissie. Die moet voor begin juni het land hebben verlaten. Duizend Amerikaanse manschappen mogen vooralsnog blijven.
Veiligheidsprobleem
Terwijl Niger rigoureus een streep zet door de militaire samenwerking met Europese landen, worden elders in de wereld nieuwe bondjes gesloten. Op het Plein van het Verzet wappert de vlag wappert gebroederlijk naast die van Burkina Faso en Mali, twee buurlanden waar in de afgelopen jaren eveneens staatsgrepen plaatsvonden. Al eerder wezen ook zij buitenlandse missies de deur en verwelkomden een andere partner: Rusland.
De Nigerese machthebbers volgen min of meer hetzelfde draaiboek. De laatste maanden zijn ook zij steeds openlijker met Moskou gaan flirten. Een paar staatsbezoeken over en weer resulteerden al in een militair akkoord, waarvan de inhoud niet bekend is gemaakt. Maar hoe je het ook went of keert: Niger kan, zeker nu Frankrijk is vertrokken, de militaire hulp goed gebruiken.
Er is nog altijd een veiligheidsprobleem in verschillende delen van het land. Met name in het zuidwesten, in de grenstreek met Burkina Faso en Mali, zijn tot op de dag van vandaag terroristische groepen actief. Regelmatig worden in deze regio aanslagen op militairen en burgers gepleegd.
Jongeren worden zich bewust van wat hier aan de hand is. Zij grijpen terug op de grondwaarden van de republiek, dat wil zeggen: defensie.
De junta belooft meer in te zetten op eigen kracht, en hoopt dit bijvoorbeeld te doen door het legerapparaat fors uit te breiden. De ambitie is om in 2030 100.000 soldaten op de rol te hebben, ongeveer drie keer zoveel als nu. Het is tijd, zeggen de coupplegers, dat Niger "het heft in eigen hand neemt".
Hoewel ze niet duidelijk maken wat hun nieuwe strategie behelst, zowel op militair als op economisch vlak, slaat die boodschap aan, zo zag de NOS op een recente reis door Niger. Hoewel het lastig, zo niet onmogelijk is, om te peilen hoeveel mensen kritisch zijn op de coupplegers, lijkt een aanzienlijk deel nog altijd veel vertrouwen te hebben in wat generaal Tiani en zijn junta met het land voor ogen hebben.
Op de Prytanée Militaire, een middelbare school die aspirant-officieren opleidt, ziet het schoolhoofd dat steeds meer leerlingen na hun eindexamen willen doorstromen naar het leger. "Jonge Nigerezen worden zich bewust van wat hier aan de hand is", zegt kolonel Hachirou Yacouba Farka. "Zij grijpen terug op de grondwaarden van de republiek. Dat wil zeggen: defensie."
Onder de leerlingen, die in leeftijd variëren van 11 tot 18 jaar, is de coup nog altijd het gesprek van de dag. "De militairen hebben de macht gegrepen toen ze zagen dat voormalige presidenten er niet in slaagden het land goed te besturen", legt Hassane uit. "Nu we een alliantie vormen met de andere landen in de Sahel, zal het in de toekomst beter gaan."
"We denken allemaal dat met dit militaire regime alles in Niger gaat veranderen", zegt ook Soreya, die psycholoog wil worden om getraumatiseerde soldaten te helpen.
Frankrijk is niet meer nodig. Dat is klaar, dat is een bladzijde die we hebben omgeslagen.
Zorgen of kritiek over de staatsgreep en de stappen die het regime sindsdien heeft genomen krijg je hier niet te horen. Liever kijken de leerlingen vooruit, naar de lessen die ze bijvoorbeeld sinds kort krijgen in moderne oorlogsvoering, in het gebruik van radarapparatuur en drones. Abdou hoopt zich later in die richting te specialiseren.
"Jullie landen zijn in staat terroristen lokaliseren waar ze zich bevinden", zegt hij. Het is nog een aanwinst om zoiets als dit hier te kunnen ontwikkelen. Dat Europese troepen van het toneel in Niger zijn verdwenen, wordt door hem niet gezien als tegenslag, maar als een nieuwe kans voor de toekomst.
En de deur staat open voor nieuwe vrienden: "Rusland kan ons helpen met dat soort dingen. Frankrijk is niet meer nodig. Dat is klaar, dat is een bladzijde die we hebben omgeslagen."
