Weer discussie over tunnel bij Stonehenge, 'archeologisch van groot belang'
De rechtbank in Londen spreekt zich komende dagen uit over een langdurig geschil over de aanleg van een autotunnel in de buurt van Stonehenge. Deze wereldberoemde prehistorische stenen cirkel is naar schatting meer dan vierduizend jaar oud.
De Britse regering heeft al lange tijd plannen om de infrastructuur te verbeteren en de drukke weg langs Stonehenge te ontlasten. De A303 verbindt Londen met de zuidwestelijke provincies, waaronder het geliefde vakantieoord Cornwall. De eenbaansweg is berucht om de files.
Bovendien is de weg gevaarlijk omdat automobilisten afgeleid raken wanneer ze Stonehenge zien. Het nieuwe miljarden kostende bouwplan van de regering behelst de aanleg van een 3 kilometer lange diepe tunnel, die het UNESCO-gebied zowel bij de ingang als bij de uitgang doorkruist.
Het plan stuit op hevig verzet van archeologen, gerenommeerde historici en activisten. Volgens hen is de vindplaats te belangrijk om het risico te lopen dat prehistorische vondsten verloren gaan door de graafmachines.
Vol met schatten
"Deze hele omgeving - zover het oog reikt - staat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO," wijst John Adams aan. Hij is voorzitter van de 'Stonehenge Alliance', een actiegroep die zich verzet tegen de aanleg van de autotunnel.
Niet alleen de beroemde steencirkel is werelderfgoed, maar ook het land eromheen en eronder, zegt Adams. "Het zit vol met skeletten, nederzettingen, aardewerk en andere archeologische schatten. Het is een zeer belangrijke archeologische locatie - waar nog steeds nieuwe ontdekkingen worden gedaan."
Uniek prehistorisch landschap
Stonehenge is zonder twijfel de meest mysterieuze plek van Engeland. Over de oorsprong van de stenen cirkel, waar mensen zich meer dan vierduizend jaar geleden voor het eerst verzamelden, wordt al eeuwenlang gediscussieerd.
Er bestaan talloze theorieën en er is uitgebreid archeologisch onderzoek gedaan naar de vraag 'hoe' de enorme stenen in de prehistorie over honderden kilometers vanuit verschillende delen van de Britse eilanden werden verplaatst. Ook de vraag 'waarom' houdt onderzoekers bezig: wat was de betekenis van de steenformatie voor de prehistorische mens?
Iemand die zijn hele carrière heeft gewijd aan het vinden van antwoorden is archeoloog Mike Parker Pearson. "Rond de stenen van Stonehenge, onder de grond, liggen archeologische overblijfselen van duizenden jaren geleden," vertelt hij in zijn kantoor aan de University College London. "Er bevinden zich begraafplaatsen en nederzettingen. Er zijn ceremoniële locaties die vijfduizend jaar geleden werden gebouwd of misschien nog eerder. Het is een van de best bewaarde prehistorische landschappen die we hebben - misschien wel ter wereld."
Onderzoek naar skeletten
Een belangrijk aspect van Stonehenge is dat het een enorme begraafplaats is. In de omgeving zijn meer dan zevenhonderd grafheuvels gevonden. Onderzoek naar skeletten met moderne technieken, zoals isotopische analyse en het herstel van oud DNA, kan meer inzicht geven in wie de mensen waren, zegt Parker Pearson. Ook zou dit soort onderzoek volgens hem duidelijker maken waar deze mensen vandaan kwamen, hoe ze hun leven leidden en welke rol ze hadden in de ontwikkeling en de bouw van Stonehenge.
De archeoloog verwijst naar de opmerkelijke ontdekking door middel van DNA en isotopen dat er zo'n 4500 jaar geleden nieuwe mensen in het gebied aankwamen. "Migranten, waarschijnlijk uit Nederland, maar met voorouders tot in Oekraïne", zegt hij. "Ze kwamen aan op het moment dat de tweede fase van de bouw van Stonehenge plaatsvond, toen de grote stenen werden neergezet. Volgens de professor veranderden deze nieuwe groepen de hele bevolkingsstructuur van Groot-Brittannië.
Ook Parker Pearson verzet zich tegen de bouwplannen. Op een van de plaatsen waar volgens de plannen zal worden gebouwd, bevindt zich volgens hem en zijn team een vierduizend jaar oude nederzetting. "We weten nog maar weinig van die vindplaats", zegt hij. "Maar waarschijnlijk bevindt zich daar een van de grootste nederzettingen uit die periode, niet alleen van Groot-Brittannië maar van heel Europa. Juist de archeologische details zijn zo ontzettend belangrijk om te kunnen begrijpen hoe mensen in de prehistorie leefden, en wat ze deden rond Stonehenge."
