VVD laat alleen gedogen los, zet ‘stap naar voren’ in formatie
De VVD is toch bereid om mee te doen aan een extraparlementair kabinet. Dat zei partijleider Dilan Yesilgöz in het Kamerdebat over het verslag van informateur Plasterk. "Om uit de impasse te komen doe ik een stap naar voren en vraag de heer Omtzigt om hetzelfde te doen", zei Yesilgöz.
Ze wil praten over een extraparlementair kabinet, maar wel met gelijkwaardige deelname van alle vier de partijen die meededen aan de vorige formatiefase. Yesilgöz zei in het debat dat ze geen blauwdruk heeft van een extraparlementair kabinet, maar ze heeft er wel ideeën over.
Veel verschillende partijen
Volgens de VVD-leider moeten niet alle onderwerpen van tevoren worden tot achter de komma worden afgesproken, maar moet er wel worden gewerkt met "duidelijke financiële kaders". Verder is het volgens Yesilgöz een kabinet "waar ook mensen van buiten in kunnen zitten" en ligt er veel macht bij de Tweede Kamer.
Met extraparlementair wordt over het algemeen een kabinet bedoeld dat niet alles van tevoren vastlegt in een regeerakkoord, dat op afstand staat van de Tweede Kamer en waarin ministers kunnen zitten van veel verschillende partijen (of zelfs zonder partij).
Stap naar voren
Met deze "stap naar voren" komt Yesilgöz terug van het standpunt dat de VVD vanwege zetelverlies niet in een kabinet zal stappen. Haar partij zou ten hoogste "een centrumrechts kabinet mogelijk maken" door te gedogen, zei Yesilgöz twee dagen na de verkiezingen. Gedogen betekent geen ministers leveren, maar in dit nieuwe voorstel is het wel mogelijk dat de VVD ministers levert, benadrukte Yesilgöz vandaag.
Tijdens de afgelopen formatieronde maakte NSC van Pieter Omtzigt ook duidelijk graag de gedoogrol te willen. Informateur Plasterk zegt daarover in zijn verslag dat het duidelijk mag zijn "dat niet iedereen een kabinet slechts kan gedogen". Die opmerking "verandert de zaak", stelde Yesilgöz in het debat.
Wisselende meerderheden
Omtzigt heeft al vaker gezegd dat zijn partij de voorkeur heeft voor een extraparlementair kabinet. In zijn ogen is dat een kabinet met een "paar ministers van politieke partijen" en "een aantal vakministers van buiten". Die voeren wat hem betreft een regeringsprogramma uit dat wordt samengesteld door een brede coalitie van partijen.
Vervolgens moeten in de Tweede Kamer wisselende meerderheden worden gevonden om plannen uit te voeren, legde hij vorige week uit nadat hij vroegtijdig uit de formatie was gestapt.
Tijdens de vorige formatie pleitte Omtzigt ook al voor een extraparlementair kabinet. Nieuwsuur legde toen uit hoe zo'n kabinet eruit kan zien:
Yesilgöz zei in het debat te hopen de NSC-leider over te halen weer mee te doen. Ze wil wel een "gelijke mate van commitment" van de vier partijen. Een minderheidskabinet van PVV, VVD en BBB met louter gedoogsteun van NSC ziet ze niet zitten.
Yesilgöz kreeg in de Kamer kritiek op haar voorstel. Volgens GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans leidt zo'n "experiment" alleen maar tot tijdverspilling. "Het is voor iedereen volstrekt onduidelijk wat zo'n extraparlementair kabinet betekent", zegt Laurens Dassen van Volt.
Ook CDA-leider Henri Bontenbal ziet in de plannen van Yeşilgöz een experiment. "Je slaat een stap over", houdt hij de VVD-leider voor. "Om gelijk naar het experiment toe te gaan, vind ik een rare beweging." Een extraparlementaire vorm biedt volgens de christendemocraat een "hele wankele basis voor het kabinet".
