Europarlement daagt Europese Commissie voor de rechter om miljarden voor Hongarije
Een grote meerderheid van het Europees Parlement wil voorkomen dat Hongarije aanspraak kan maken op 10 miljard euro aan EU-subsidies. Om dat te bereiken, wil het parlement naar het Europese Hof van Justitie in Luxemburg stappen.
Het Europees Parlement daagt een opvallende partij: de Europese Commissie. Vertaald naar de Nederlandse situatie vergelijkbaar met de Tweede Kamer die het kabinet voor de rechter sleept.
Volgens de Europese Commissie heeft Hongarije recht op de 10 miljard euro, het Europees Parlement bestrijdt dat. Een woordvoerder van het Europees Hof noemt gevallen waarin de ene EU-instelling de andere voor de rechter sleept "vrij uitzonderlijk".
Gesprekken met Oekraïne
In het voorstel dat vandaag is aangenomen krijgt de juridische dienst van het parlement de opdracht de rechtszaak tegen de Europese Commissie voor te bereiden.
Europarlementariër Thijs Reuten (PvdA) was een van de Nederlandse indieners van het voorstel. Volgens hem heeft Hongarije geen recht op de 10 miljard euro omdat het geld door chantage zou zijn verkregen: premier Orbán stemde vorige maand alleen in met het openen van toetredingsonderhandelingen met Oekraïne omdat hij toegang kreeg tot die miljarden euro's EU-subsidie die nog op de plank lagen, stelt Reuten.
Al ruim een jaar zijn tientallen miljarden aan Europese subsidies voor Hongarije bevroren. Het land heeft zijn rechtsstaat onvoldoende op orde, onder meer omdat het juridisch systeem niet onafhankelijk is, stelt Brussel. Om te voorkomen dat geld van Europese belastingbetalers op verkeerde plekken terechtkomt, besloot de Europese Commissie om ruim 30 miljard aan EU-geld niet uit te keren. Tot grote woede van de Hongaren.
Miljarden ontdooid
Afgelopen maand maakte de Europese Commissie bekend dat een deel van dat geld, 10 miljard euro, zou worden ontdooid. Hongarije zou voldoende hebben gedaan om de juridische onafhankelijkheid in het land te versterken.
Een paar dagen later gaf Orbán onverwacht zijn verzet tegen de start van EU-toetredingsonderhandelingen met Oekraïne op. Op het moment dat de EU-leiders daar in Brussel over spraken, verliet hij de zaal.
Toeval, zegt de Europese Commissie, die bestrijdt dat er een verband is tussen het deblokkeren van de EU-gelden en de dreigementen van Hongarije. In het Europees Parlement leggen ze die relatie nadrukkelijk wél.
Chantage
De Hongaarse Katalin Cseh van de liberale fractie, waar ook de VVD en D66 deel van uitmaken, stelde samen met Reuten de resolutie op. "Het is gevaarlijk om toe te geven aan chantage", zegt Cseh. "Ik weet niet of de Europese Commissie wel beseft hoe schadelijk het is om zo'n voorbeeld te stellen. Andere autocraten zien hoe lucratief het kan zijn om met je veto te zwaaien, want dan krijg je veel geld toegestopt en krijg je je zin. Op die manier zet je de deur wagenwijd open voor verder misbruik van EU-geld."
Over twee weken is er een extra Europese top in Brussel. Daar moet een besluit vallen over het al dan niet ondersteunen van Oekraïne met 50 miljard euro aan EU-geld in de komende jaren. De Hongaarse premier weigert daar tot nu toe mee in te stemmen.
Zowel Cseh als Reuten vreest dat de Europese Commissie opnieuw zal toegeven aan Orbáns "chantage". Hongarije heeft nog altijd geen toegang tot 20 miljard euro aan EU-subsidies. Dat geld blijft bevroren tot het land meer hervormingen doorvoert. Maar de Europese Commissie kan die miljarden inzetten als wisselgeld om meer toezeggingen van Orbán te krijgen, schetsen de Europarlementariërs. "Dat willen we met deze resolutie ook voorkomen", zegt Reuten.
Motie van wantrouwen
De PvdA'er vindt dat de 10 miljard euro die Brussel heeft ontdooid terug moet "zolang niet aan de voorwaarden is voldaan die de Europese Commissie nota bene zelf heeft gesteld aan Hongarije".
De Hongaarse Cseh is ervan overtuigd dat het Europees Parlement een sterke zaak heeft bij het Europese Hof van Justitie. Haar liberale partij gaat zelfs nog een stap verder. "Als zoiets nog een keer gebeurt, moet er een motie van wantrouwen komen om de Europese Commissie weg te sturen", zegt ze. "Dit is politiek onderhandelen over iets heel fundamenteels. Europese waarden zijn niet te koop."
Hongarije betitelt de opstelling van het Europees Parlement als een politieke heksenjacht. "Iedere cent zou zonder verdere vertraging aan Hongarije moeten worden overgemaakt", zei Europarlementariër Balázs Hidvéghi, lid van Orbáns Fidesz-partij. Ook hij spreekt van ideologische chantage, maar dan van de kant van het Europees Parlement. "En dat is niet acceptabel."
