Vogelgriep heeft grote impact op vogels op het Wad

De vogelgriep laat diepe sporen na onder vogels in het Waddengebied. De grote stern is in feite uitgestorven als broedvogel in het noorden van Nederland. Ook de slechtvalk gaat het ronduit slecht, staat in de Vogelbalans 2023 van Sovon Vogelonderzoek Nederland.

Albert de Jong van Sovon is somber over de toekomst omdat er bijna geen broedvogels meer zijn. "Het kan wel vijftien tot twintig jaar duren voordat de populatie sterns weer op het oude niveau is", zegt hij bij Omrop Fryslän. "En dat is dan nog het gunstige scenario. Als de vogelgriep aanhoudt, kan het nog veel langer duren."

Het was groot nieuws, vorig jaar juni, toen binnen een paar weken ruim 3500 dode kokmeeuwen, visdieven en noordse sternen werden geteld op het speciaal aangelegde vogelbroedeiland Stern in de Waddenzee. "Je begint met vuilniszakken om de dode vogels in te stoppen, inmiddels gebruiken we kruiwagens", zei Peter de Boer van Sovon toen. "En ja, dan kun je een hele stoere man zijn, maar dit doet mij echt pijn. Ik heb al verschillende keren met tranen in de ogen staan kijken."

Hoogwater

Vrijwel tegelijk kwam in juni 2023 de melding dat ook de broedkolonies van grote sterns in natuurgebied De Petten op Texel én op het onbewoonde eiland de Griend bij Terschelling en Vlieland waren weggevaagd door vogelgriep. Daarmee is de grote stern als broedvogel eigenlijk uitgestorven in het Waddengebied, constateert Sovon. In 2017 al kwam door hoogwater een einde aan de broedkolonie op de Feugelpôlle op Ameland.

De grote stern is een watervogel, die normaal in grote aantallen langs de kust broedt. Ze doen dat heel dicht bij elkaar. Wat dat betreft verbaast het niet dat de vogel zo zwaar is getroffen door het besmettelijke vogelgriepvirus.

Opmerkelijker is dat ook de slechtvalk zwaar getroffen wordt. Sovon schat dat hun aantal in het Waddengebied is gehalveerd. "Ze eten watervogels die besmet zijn, en dan legt zo'n valk ook het loodje", legt Albert de Jong uit.

Overleven

Iets beter gaat het met de brandgans, constateert Sovon in de Vogelbalans 2023. Tussen acht en tien procent van de zwart, wit en grijs getinte ganzen stierf vorig jaar door vogelgriep.

Ook in 2021 was dat al zo. "Twee jaar geleden vonden we al honderden dode brandganzen langs de Friese kust", aldus De Jong. "Afgelopen najaar zien we dat weer. Het aantal meldingen van dode brandganzen is behoorlijk toegenomen." Toch maakt Sovon zich over deze vogel weinig zorgen: "Als soort zal de brandgans het wel overleven: er zijn er heel veel van."