Meer slachtoffers door zwaar illegaal vuurwerk, met name onder jongeren
Zwaar illegaal vuurwerk heeft deze jaarwisseling meer slachtoffers gemaakt dan in andere jaren. 29 procent van de verwondingen werd veroorzaakt door mortierbommen, nitraten en cobra's. Dat blijkt uit de jaarlijkse vuurwerkcijfers van VeiligheidNL, het kenniscentrum voor letselpreventie. Vuurwerkslachtoffers kwamen onder meer terecht op Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH).
Met name 12- tot en met 15-jarigen raakten vaker gewond door zwaar illegaal vuurwerk. Vorig jaar behoorde 13 procent van de slachtoffers tot deze leeftijdscategorie, dit jaar is dat opgelopen naar 34 procent.
In totaal moesten tijdens oud en nieuw 1212 mensen medisch worden behandeld, iets minder dan de 1253 van vorig jaar.
Op de Spoedeisende Hulp waren het er 365, op de huisartsenposten 847. Driekwart van de slachtoffers was man en ruim de helft van de slachtoffers was jonger dan 20 jaar.
Dat het letsel ernstiger is, blijkt ook uit het aantal mensen dat in het ziekenhuis moest blijven: dit jaar 17 procent in vergelijking met 9 procent vorig jaar. De cijfers bevestigen een vergelijkbaar bericht eerder deze week van de plastisch chirurgen.
De toename van jonge slachtoffers door zwaar illegaal vuurwerk baart VeiligheidNL zorgen. "Kennelijk hebben of krijgen zij de middelen om aan dit vuurwerk te komen", zegt Martijntje Bakker, directeur van VeiligheidNL. "Naast opsporing en handhaving is extra voorlichting geven aan deze doelgroep van belang. De voorlichtingscampagnes zijn nu niet expliciet genoeg."
Volgens Bakker is jongeren nu bijvoorbeeld niet duidelijk dat zij onder de 16 jaar überhaupt geen oudejaarsvuurwerk af mogen steken. "Zij mogen alleen de lichtste categorie vuurwerk afsteken, F1-vuurwerk (sterretjes en ander klein vuurwerk dat het hele jaar door afgestoken mag worden). Dat weten veel jongeren niet."
Meer mensen met oogletsel
Uit nieuwe cijfers van het Nederlands Oogheelkundig Genootschap blijkt dat zeker 156 mensen oogletsel hebben opgelopen. Vorig jaar waren dat er nog 133. Een derde heeft blijvend letsel, ook heeft vuurwerk blindheid veroorzaakt, onder anderen bij een kind jonger dan twaalf. Oogartsen zagen 46 kinderen onder de achttien, 19 kinderen waren jonger dan twaalf. De cijfers kunnen nog oplopen.
Opvallend is dat de meeste oogverwondingen zijn veroorzaakt door legaal vuurwerk. De oogartsen vinden daarom al langer dat een landelijk verbod op consumentenvuurwerk de enige manier is om een einde te maken aan dit leed.
Oogarts Tjeerd de Faber wijst ook op de risico's voor omstanders: "Vijftig procent van de mensen met blijvend letsel stak het vuurwerk niet zelf af, maar is geraakt door het vuurwerk van een ander. Dit kan niet de bedoeling zijn van het vieren van Oud en Nieuw. De mensen die blijvend letsel hebben opgelopen, komen de komende jaren nog voor vele afspraken en operaties terug in ziekenhuizen door heel Nederland. Vuurwerk in handen van de consument is onveilig en wij blijven dan ook strijden voor een verbod op consumentenvuurwerk."
Of er in de zestien gemeenten met een afsteekverbod minder slachtoffers zijn gevallen, kan niet worden vastgesteld. Het is voor VeiligheidNL niet mogelijk de data van de ziekenhuizen en huisartsenposten uit te splitsen naar gemeenten.
Fysiek geweld tegen ruim 200 agenten
De demissionaire bewindslieden Yesligöz (Justitie) en Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) concluderen dat de jaarwisseling op veel plaatsen "overzichtelijk is verlopen" maar ze vinden ook dat dat door "excessen overschaduwd is". Dat staat in een brief die samen met het Landelijk beeld jaarwisseling naar de Kamer is gestuurd.
218 agenten waren deze jaarwisseling doelwit van fysiek geweld. Negentig agenten kregen te maken met verbaal geweld.
Van de andere hulpverleners met een publieke taak (ambulancepersoneel of brandweermensen) kregen 32 mensen te maken met verbaal of fysiek geweld.
De bewindslieden spreken van een stijging: hoewel het totaal aantal incidenten afnam, waren er per incident meer politieagenten of hulpverleners bij betrokken.
Demissionair minister Yesilgöz noemde het geweld opnieuw onaanvaardbaar. Ze herhaalde haar oproep dat er, ondanks strafrechtelijk optreden en de inzet van gemeenten, er een "grote opgave voor ons allemaal ligt" om nieuwjaarsgeweld tegen te gaan. "Welke stappen nu verder nodig zijn, gaan we op korte termijn bespreken met politie, Openbaar Ministerie, het lokaal bestuur, en de betrokken bonden", zei Yesligöz.
