Lokaal vuurwerkverbod wint langzaam terrein, landelijk verbod verder uit beeld
Deze jaarwisseling geldt in zestien gemeenten een algeheel vuurwerkverbod. Dat zijn er vier meer dan afgelopen jaar. Arnhem, Eindhoven, Tilburg en Amersfoort hebben zich dit jaar aangesloten bij de gemeenten die vuurwerk willen uitbannen. Daarmee wonen 3,1 miljoen Nederlanders (18 procent van de bevolking) in een gemeente met een vuurwerkverbod.
"We hebben gemerkt dat de afgelopen jaren tijdens oud en nieuw ook vernielingen en misdragingen zijn. Je ziet dat die misdragingen ervoor zorgen dat steeds meer mensen een verbod willen" vertelt Lucas Bolsius, de burgemeester van Amersfoort in het NOS Radio 1 Journaal.
Volgend jaar gaan ook Zwolle, Zutphen en Ede meedoen. Het lokale vuurwerkverbod wint dus langzaam maar zeker terrein.
Van landelijk naar lokaal
In coronatijd was het in heel Nederland verboden vuurwerk af te steken, maar dat verbod was bij de jaarwisseling van 2022 op 2023 niet meer van kracht. Gemeenten als Amsterdam, Rotterdam, Nijmegen en Apeldoorn kozen daarop voor een lokaal verbod op consumentenvuurwerk.
Maar veel verschil heeft het niet gemaakt. Volgens veel mensen ging in de vuurwerkvrije gemeenten net zoveel vuurwerk de lucht in als voorheen. Onderzoek van VeiligheidNL bevestigde dat: een gemiddeld huishouden kocht voor 89 euro aan vuurwerk, bijna evenveel als bij de laatste gewone jaarwisseling vóór corona (2019-2020).
Burgers trokken zich dus niet veel aan van de verboden, mogelijk ook doordat verschillende burgemeesters vooraf al hadden aangegeven dat er niet op gehandhaafd zou worden. De politie en boa's hebben andere prioriteiten tijdens de nieuwjaarsnacht, zo lieten ze weten. Toch hopen ze dat een vuurwerkverbod uiteindelijk leidt tot minder slachtoffers, schade en milieuoverlast.
Bolsius hoopt met een lokaal afsteekverbod in Amersfoort de discussie bij de mensen thuis op gang te brengen. "Vinden we vuurwerk nog wel normaal?", is de vraag die hij stelt.
Een gemeente kan overigens wel het afsteken, maar niet de verkoop van vuurwerk verbieden. "Dat is een Haagse beslissing" zegt Bolsius. Schiedam heeft geprobeerd verkoopvergunningen in te trekken, maar werd vorige maand door de rechter teruggefloten. De rechtbank vindt een verkoopverbod niet het juiste middel om vuurwerk terug te dringen, te meer omdat het gewoon verkrijgbaar blijft in buurgemeenten.
Landelijk afsteekverbod?
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is niet gelukkig met de lokale verboden: "We zijn nooit voorstander geweest van de huidige mogelijkheid van een lokaal vuurwerkverbod. Dat valt niet te handhaven en als dat wel het geval zou zijn, leidt het tot een onwenselijk waterbedeffect", staat op de VNG-site te lezen.
De VNG is voorstander van een landelijk afsteekverbod, mits het handhaafbaar en uitlegbaar is en er ook internationale afspraken over zijn. De organisatie wil dat ook meer wordt ingezet op het aanpakken van illegaal zwaar vuurwerk. Verschillende burgemeesters pleitten na de vorige jaarwisseling ook voor een totaalverbod.
Veel Nederlanders steunen een landelijk vuurwerkverbod, zo blijkt uit verschillende onderzoeken. I&O Research peilde dit jaar dat 59 procent van de Nederlanders vindt dat er een landelijk verbod op consumentenvuurwerk moet komen. Vorig jaar kwam het bureau nog uit op 65 procent. Ipsos hield het vorig jaar op 59 procent steun voor een verbod, het panel van EenVandaag kwam uit op 61 procent.
Onder artsen is de steun voor een vuurwerkverbod nog groter. Een peiling van artsenfederatie KNMG gaf aan dat bijna driekwart van de dokters daar voorstander van is omdat het afsteken van vuurwerk lichamelijk letsel, stress, milieuoverlast en afval veroorzaakt.
Een landelijk vuurwerkverbod is echter na de verkiezingen verder uit beeld geraakt. VVD, PVV, NSC en BBB zijn tegen. Dat geldt ook voor de kleinere fracties van FvD, JA21 en SP. Samen is dat een meerderheid van dik 90 zetels. Het is dus zeer onwaarschijnlijk dat er op korte termijn nieuw landelijk beleid komt op dit gebied.
