Overstromingen in Oost-Afrika: 2 miljoen mensen op de vlucht

Door hevige regenval en overstromingen in de Hoorn van Afrika zijn meer dan twee miljoen mensen op de vlucht. Dat meldt persbureau AFP op basis van cijfers van de Verenigde Naties en nationale regeringen.

Een paar maanden geleden hadden landen in het oosten van Afrika nog te maken met de ergste droogte in decennia. Nu kampt de regio sinds oktober met zware regenval, overstromingen en modderstromen. In Ethiopië, Kenia en Somalië zijn door het noodweer al bijna 300 mensen omgekomen. Hulporganisaties zeggen dat dit soort enorme overstromingen in deze regio maar eens in de honderd jaar voorkomen.

De vele regen wordt mede veroorzaakt door het weerfenomeen El Niño. En door onder meer ontbossing en de ernstige droogte van de afgelopen jaren, houdt de bodem geen water vast en stroomt alle regen naar laaggelegen gebieden.

Straten staan onder water en meerdere rivieren zijn buiten hun oevers getreden. Ook is infrastructuur, zoals bruggen en wegen, vernield. Daardoor is het lastig om hulp en goederen in de getroffen gebieden te krijgen. In Kenia zitten veel mensen zonder eten, medicijnen en brandstof en wordt het leger ingezet om via de lucht voedsel uit te delen.

De president van Somalië zegt dat zijn land in een "kritieke toestand" verkeert. Meer dan een miljoen mensen zijn volgens hem ontheemd geraakt. De autoriteiten in de hoofdstad Mogadishu riepen op 12 november de noodtoestand uit.

De VN en een Somalisch agentschap voor rampenbeheersing zeggen in een persbericht dat door de zware regenval en overstromingen tot en met december zeker 1,5 miljoen hectare aan landbouwgrond onder water komt te staan. Ook wordt er gewaarschuwd voor ziektes, omdat stilstaand water een broedplaats vormt voor bacteriën en muggen.

Sprinkhanenplaag

Er zijn ook grote zorgen over een insectenplaag. Na de laatste periode van hevige regen in de Hoorn van Afrika had de regio te maken met een grote sprinkhanenplaag. Miljarden sprinkhanen verplaatsten zich in zwermen, soms zo groot als de provincie Flevoland, en richtten een ravage aan op honderdduizenden hectaren aan gewassen. De extreme regenval van nu creëert opnieuw de ideale omstandigheden voor sprinkhanen om zich voort te planten.

Door zo'n sprinkhanenplaag kan de voedselvoorziening in gevaar komen. Een zwerm van een vierkante kilometer eet op een dag evenveel als 35.000 mensen, stelde de VN tijdens de vorige sprinkhanenplaag in Afrika:

Tijdens de klimaattop in Dubai luidde de president van Somalië de noodklok. "We lijken te praten over klimaatverandering als een toekomstige bedreiging. Maar Somalië bevindt zich in de frontlinie van de verwoestende gevolgen van de opwarming van de aarde. Het is een realiteit waar we nu al mee leven", zei hij in een toespraak.

Gisteren stemden alle landen van de COP28 in met de opzet van een klimaatschadefonds. Daaruit kunnen voornamelijk armere landen geld krijgen als ze worden getroffen door overstromingen of andere rampen die verergerd zijn door klimaatverandering. Nederland heeft voorlopig 15 miljoen euro toegezegd aan het fonds.

De VN heeft voor de overstroomde gebieden in het oosten van Afrika ook noodhulp beschikbaar gesteld, maar de verwachting is dat er nog meer nodig is. Deskundigen denken dat de zware regenval in de regio nog wel een aantal maanden kan aanhouden.