Tentoonstelling Iris van Herpen opent in Parijs, met die ene jurk van Beyoncé
In Parijs opent koningin Máxima vandaag een tentoonstelling over het werk van de Nederlandse modeontwerpster Iris van Herpen. Het is een rondreizende expositie, die via Brisbane, Singapore en Los Angeles in 2025 in de Kunsthal in Rotterdam te zien zal zijn. Zo'n internationale solotentoonstelling is uitzonderlijk voor een Nederlandse ontwerper.
Sculpting the Senses in het Musée des Arts Décoratifs brengt zo'n honderd creaties van Van Herpen tot leven, om van dichtbij te bekijken. Haar jurken worden gedragen door wereldsterren als Lady Gaga, Katy Perry en Björk, en ook door koningin Máxima. Het overzicht van haar werk, van 2007 tot nu, werd door de modeontwerpster en het Parijse museum samen ontwikkeld. "From scratch", zegt Van Herpen. "We zijn er al vijf jaar mee bezig."
Dat er zo veel tijd nodig was, is deels te wijten aan corona en deels aan de vele partijen die bij de tentoonstelling betrokken zijn. De expositie draait dan wel om het werk van Van Herpen, maar is multidisciplinair.
Mode en wetenschap
"Het is een expositie geworden die zowel de relatie tussen kunst en mode laat zien als de relatie tussen mode en wetenschap. Dat is een driehoek die veel terugkomt in mijn werk. Er zijn veel van mijn inspiratiebronnen te zien, van fossielen tot hedendaagse kunst", zegt de modeontwerpster.
Een duik in haar wereld dus, waar ook plek is voor andere kunstenaars. Sommigen maakten speciaal een werk voor deze tentoonstelling. "Heel bijzonder", noemt Van Herpen dat. "Het is voortgekomen uit de samenwerking tussen mij en de curatoren van het museum. Zij kwamen vaak naar mijn atelier in Amsterdam, of ik kwam een aantal dagen naar Parijs. Zo leerden we elkaars wereld kennen. Zij schenen nieuw licht op wat ik heb gedaan. Daarna zijn we kunstenaars gaan benaderen."
Van Herpen had in Nederland eerder een tentoonstelling, in 2011 in het Centraal Museum in Utrecht. Conservator Ninke Bloemberg stelde die toen samen. Het is volgens haar heel bijzonder dat een Nederlandse modeontwerper nu deze eer ten deel valt. "Viktor & Rolf hebben ook wel tentoonstellingen gehad in internationale musea. Maar hoe dan ook is dit vrij uitzonderlijk."
'Ze gaat steeds een stapje verder'
Het museum in Utrecht heeft een 3D-geprinte jurk van de ontwerpster uitgeleend aan de Franse collega's. Bloemberg meent dat het werk van Van Herpen bij uitstek geschikt is om in een museum te tonen.
"Iris danst van jongs af aan, is gewend om vanuit het lichaam te werken. Haar creaties komen heel sculpturaal over. In combinatie met dat ambacht is ze enorm innovatief. Ze probeert altijd de technische grenzen te verleggen met haar materialen en methodes. Ze gaat steeds een stapje verder dan wat de meesten doen. En esthetisch zijn de jurken natuurlijk ook heel aantrekkelijk."
De conservator refereert onder meer aan een zilverkleurige jurk met cape, op maat gemaakt voor popicoon Beyoncé. Die droeg de jurk - waaraan Van Herpen en haar team 700 uur hadden gewerkt - tijdens haar concert eerder dit jaar in Amsterdam.
Een valkuil bij modetentoonstellingen is dat ontwerpen statisch om een mannequin hangen. Van Herpen en de curatoren hebben daarvoor gewaakt. Beweging is immers een kernelement in haar creaties. "We brengen de jurken op verschillende manieren tot leven, maar subtiel", zegt Van Herpen. "We gebruiken een beetje wind en bewegend licht. Dat geeft net de dynamiek op de texturen, die je ook hebt als je in de jurk beweegt."
Eetbare jurk
Op de tentoonstelling zijn mannequins te zien die ondersteboven aan plafonds hangen. In de twaalf ruimtes, ieder met eigen thema, worden ook video's en projecties van de creaties getoond. Een van de jurken is zelfs uitgevoerd als eetbare variant. "Bezoekers kunnen alle ontwerpen die in de tentoonstelling zitten in beweging zien", vat Van Herpen samen.
De ontwerpster, die inmiddels een vaste naam is op de Parijse modeweek, wil met de expositie uitdragen dat mode een kunstvorm kan zijn en dat het een relatie heeft met andere disciplines in de wereld om ons heen. "Ik hoop dat ik de blik van mensen verbreed. Voor sommige mensen is mode gewoon kleding. Maar mode is ook de taal die we spreken, een cultuur, en een deel van onze identiteit."
