Zakelijke rekening voor sekswerkers mogelijk: 'Eindelijk behandeld als ondernemers'

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

Het moet voor sekswerkers makkelijker worden een zakelijke rekening te openen. Dat is de uitkomst na een serie rondetafelgesprekken tussen vertegenwoordigers van sekswerkers, banken, de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB).

Het was voor deze groep praktisch onmogelijk van een bank gebruik te maken, ook al is sekswerk sinds 2000 geliberaliseerd in Nederland. Een goede boekhouding, inschrijving bij de Kamer van Koophandel en een aangifte voor inkomstenbelasting moeten nu voldoende zijn om een zakelijke rekening te krijgen.

"Dit is een grote erkenning voor de branche", zegt Irina Hornstra van de Sekswerk Alliantie Destigmatisering. "We worden nu eindelijk behandeld als ondernemers en kunnen op een normale manier zakendoen." Ook anti-witwasexpert van de NVB Helène Erftemeijer noemt het een belangrijke stap: "Zonder bankrekening kan je niet goed deelnemen aan de samenleving."

Sekswerkers werken vaak als zzp'er. Uit eerder onderzoek van KRO-NRCV-programma Pointer bleek dat sekswerkers en exploitanten bij vrijwel geen enkele Nederlandse bank een hypotheek of zakelijke rekening konden krijgen.

Dat kwam doordat mensenhandel en uitbuiting een 'gronddelict van witwassen' zijn. "Dat zijn misdrijven waar geld mee wordt verdiend dat moet worden witgewassen", legt Erftemeijer uit. Banken durfden zich niet te branden aan sectoren waar een verhoogd risico is op mensenhandel en uitbuiting, zoals sekswerk.

Strenge anti-witwasregels maakten banken nóg strenger, vanwege de hoeveelheid cash die er in de branche rondgaat. Banken kunnen niet goed zien waar dat geld vandaan komt. Sinds de invoering van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) controleert toezichthouder DNB banken streng op hun poortwachtfunctie. Doen ze dat niet goed dan kunnen boetes van (honderden) miljoenen volgen. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij ING , Rabobank en ABN Amro .

"Eigenlijk speelt deze problematiek al decennia", zegt Hornstra. "Het opheffen van het bordeelverbod in 2000 had het voor sekswerkers beter moeten maken, maar het bleef steevast een 'nee' bij banken."

De sector is binnen de bankenwereld niet zo bekend en tegelijkertijd zijn er volgens Hornstra veel vooroordelen. "Het woord 'seks' in je bedrijfs- of organisatienaam kon er al voor zorgen dat een bankrekening werd geweigerd." Hornstra werkt momenteel als sekswerker, en eerder als adviseur van obligatiehandelaren op Wall Street. Ze spreekt daarom naar eigen zeggen de taal van bankiers en speelde een belangrijke rol in dit proces.

Erftemeijer van de NVB erkent dat er een drempel was. "Er was veel onwetendheid van onze kant. Door echt met elkaar en met de toezichthouder om tafel te zitten, zijn we van onze koudwatervrees af."

Uitgelegd

Hornstra kon banken uitleggen waarom er zoveel cash in de branche is (vanwege de privacy), wat de zakelijke profielen van sekswerkers zijn en wat de problematiek rond mensenhandel en uitbuiting is.

Voor de problemen met mensenhandel werd ook een oplossing gevonden. Hornstra: "Banken waren bang dat ze daarop moesten controleren vanwege hun poortwachtersfunctie. Nu is er expliciet opgenomen dat banken daar niet verantwoordelijk voor zijn, alleen bij heel duidelijke signalen. De banken weten nu ook welke hulporganisaties ze moeten inschakelen."

Wendy en Eve vertellen wat deze uitkomst voor hen betekent:

Hornstra richt zich nu op trainingen bij banken. "Implementatie is cruciaal." Uit een rondgang langs de banken blijkt dat het nog te vroeg is om te zeggen die gaan doen, maar er wordt in het algemeen positief gereageerd.

ABN Amro gaat samen met de sector sessies organiseren om medewerkers beter te informeren. "We keken te veel naar de risico's, de toezichthouder keek vooral of banken voldeden aan de vinkjes. We zijn blij dat DNB hierin meegaat."

ING zegt zich beter te kunnen richten op daadwerkelijke risico's. "in plaats van veel tijd kwijt te zijn aan formele controles en administratief werk." De Volksbank omarmt deze ontwikkeling.

Over een half jaar gaan de betrokken partijen evalueren. Hornstra vindt het wel jammer dat ongedocumenteerde migranten-sekswerkers nog buiten de boot vallen. "Hoe meer sekswerk genormaliseerd wordt, hoe veiliger het wordt."