Lachgasgebruik neemt af, xtc weer net zoveel gebruikt als voor corona
Nederlanders gebruikten vorig jaar een stuk minder lachgas dan vier jaar geleden. Dat blijkt uit onderzoek van het Trimbos-instituut, samen met het RIVM en het CBS. Een andere partydrug is juist weer terug van weggeweest: xtc.
In 2022 had 1,3 procent van de volwassenen lachgas gebruikt, wat neerkomt op 180.000 mensen. In 2019 lag dat percentage nog op 3,2. Sindsdien daalde het gebruik gestaag, al is de afname tussen 2021 en 2022 wat afgevlakt.
Volgens drugsonderzoeker Ton Nabben van de Hogeschool van Amsterdam heeft de daling er voor een deel mee te maken met dat lachgas minder te verkrijgen was in clubs en op festivals: "Daarnaast zien steeds meer jongeren de gevolgen in van fors lachgasgebruik", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal. Sinds 1 januari van dit jaar is de verkoop en het bezit van lachgas voor recreatief gebruik overigens wettelijk verboden.
De Hogeschool van Amsterdam doet zelf ieder jaar onderzoek naar drugsgebruik onder het uitgaanspubliek in de hoofdstad. Uit die monitor blijkt dat onder die groep in 2017 de helft weleens lachgas gebruikte; in 2022 was dat gedaald naar 16 procent.
Het Trimbos tekent aan dat degenen die nog wel gebruikten, vaker en veel gebruikten, meer dan tien ballonnen per keer.
NOS Stories maakte twee jaar geleden deze video over lachgas:
Volgens de onderzoekers is het xtc-gebruik juist weer terug op het niveau van 2019. Tijdens de coronaperiode, toen clubs dicht waren en festivals niet doorgingen, daalde het pillengebruik flink. Maar in 2022, toen Nederland bijna geen last meer had van coronabeperkingen, keerde xtc terug.
3,9 procent van de volwassenen in Nederland gebruikte het afgelopen jaar xtc. Dat zijn 550.000 mensen. Van het uitgaanspubliek in Amsterdam gebruikte 66 procent van de club- en festivalbezoekers het afgelopen jaar weleens een pilletje, hetzelfde percentage als in 2017.
Nabben stelt dat de gemiddelde dosering van MDMA, de werkzame stof in een pil, iets gedaald is: "Of het nemen van xtc gevaarlijk wordt, hangt vooral af van de omstandigheden en hoe mensen zich voorbereiden."
Volgens de laatst beschikbare cijfers is Nederland ruim koploper in Europa wat betreft xtc-gebruik. Zo gebruikte van de groep 15- tot 34-jarigen 7,8 procent van de Nederlanders het laatste jaar pillen; het Europese gemiddelde ligt op 1,8 procent.
Riskant cannabisgebruik
De meest gebruikte drug is nog steeds cannabis. Ruim een miljoen Nederlanders gebruikten het afgelopen jaar minstens een keer wiet. Het Trimbos maakt zich zorgen over het toenemende "riskante cannabisgebruik".
In 2022 waren er meer mensen die in hun eentje cannabis gebruikten, zonder succes probeerden te stoppen of (geheugen)problemen hadden door het gebruik.
Nieuwe spelers op de drugsmarkt
Vergeleken met 2021 is er niet veel veranderd in het gebruik van de meeste drugs, afgezien van de xtc. Het Trimbos-instituut constateert wel dat er op de lange termijn meer drugs worden gebruikt. Vergeleken met 2015/2016 is er een toename te zien in het gebruik van cannabis, cocaïne, xtc, ketamine, lsd en paddo's. 18- tot 29-jarigen en hoogopgeleiden gebruikten het meest.
Daarnaast komen er de laatste jaren steeds meer nieuwe drugs op de markt. Zo is er vorig jaar voor het eerst onderzoek gedaan naar 3-MMC, meestal verkocht als poeder, maar ook te krijgen in de vorm van kristallen of pillen. Het wordt omschreven als een combinatie van xtc en cocaïne. 1,4 procent van de Nederlanders gaf aan ooit 3-MMC te hebben gebruikt.
Deze drug is sinds 2021 verboden. Verslavingsinstituut Jellinek zegt dat gebruikers "hun eigen proefkonijn zijn". Er is nog weinig tot geen onderzoek naar gedaan en de langetermijneffecten zijn nog niet bekend.
