Al veel lachgas in beslag genomen, OM gaat vanaf nu handhaven

• Remco Andringa

  redacteur Politie en Justitie

De politie heeft sinds het lachgasverbod dit jaar inging al 23.000 cilinders met lachgas in beslag genomen. Vanaf vandaag gaat het Openbaar Ministerie ook mensen vervolgen die het verbod overtreden.

Die vervolging vond het afgelopen half jaar nog niet plaats, omdat de politie en het OM eerst hun werkwijze in orde moesten maken. De afspraken over handhaving zijn nu rond.

In de tussentijd nam de politie dus wel veel lachgas in beslag. De politie trof de drug vooral aan in het verkeer. Soms bij individuele gebruikers met een enkele lachgasballon, soms bij handelaren met honderden flessen. Deze week vond de politie nog ruim 200 lachgastanks in een garagebox in Amersfoort.

Het bezit en de verkoop van lachgas voor recreatief gebruik is sinds 1 januari verboden in Nederland. Het wordt beschouwd als een softdrug.

Vanaf nu zal het OM per geval beoordelen of overtreders worden vervolgd. De strafmaat varieert per situatie. Daarvoor zijn richtlijnen opgesteld, die justitie later deze maand openbaar maakt.

Gebruikershoeveelheid

Als gebruikershoeveelheid wordt één ampul of ballon aangehouden. De politie neemt die altijd in beslag, maar er volgt geen boete als iemand niet eerder is betrapt.

Wie meer bij zich heeft, loopt kans op een geldboete of taakstraf. Dat hangt volgens het OM altijd af van de hoeveelheid en de omstandigheden.

Wie beroepsmatig in lachgas handelt, dealt op straat of al vaker is betrapt, krijgt een zwaardere strafeis. Alleen bij heel grote hoeveelheden kan volgens het OM een aantal maanden gevangenisstraf volgen.

Effect

De politie zegt samen te werken met de douane om ook de import van lachgas tegen te gaan. "Ook richten we ons op de kanalen waar lachgas wordt aangeboden, zoals webshops", zegt een politiewoordvoerder.

Wat voor effect het verbod heeft op de handel, is volgens de politie nog moeilijk in te schatten. Het aantal in beslag genomen flessen is hoog, maar "deze 23.000 cilinders zouden voor een deel ook nog afkomstig kunnen zijn uit de tijd van vóór het verbod".

De politie zegt wel "uitdagingen" te ervaren in het vervoeren, opslaan en vernietigen van het vele lachgas. Een goede werkwijze om er op een veilige manier van af te komen is nog in de maak. De politie, rijksoverheid en de afvalbranche zijn daarover in gesprek. Er is nu één bedrijf dat lachgas verwerkt, maar de wachttijden daar zijn lang.

Of lachgas sinds het verbod ook minder vaak wordt gebruikt, valt nog niet te zeggen. Recente cijfers over het gebruik zijn er nog niet, aldus het Trimbos-instituut.

Lachgas is vooral populair onder jongeren. Tot het verbod was het volop verkrijgbaar via bezorgdiensten en op feesten. De stof wordt vaak uit grotere cilinders in ballonnen gespoten. Inademen zorgt voor een korte roes.

Het verbod werd ingesteld vanwege de gezondheidsrisico's en gevaarlijke situaties. Bij overmatig gebruik kan lachgas schadelijk zijn voor het zenuwstelsel en automobilisten zitten nogal eens met een ballon achter het stuur.

De drug zorgt voor veel problemen in het verkeer. Uit onderzoek in 2021 bleek al dat er tientallen doden en honderden gewonden zijn gevallen bij verkeersongelukken waarbij lachgas in het spel was.

Er is nog geen apparatuur waarmee de politie kan controleren of iemand lachgas heeft gebruikt. In opdracht van de politie wordt nu wetenschappelijk onderzocht of het mogelijk is om lachgas te detecteren in adem, bloed of speeksel.

Overigens is alleen lachgas voor recreatief gebruik verboden. Voor medische doeleinden is lachgas nog wel toegestaan en ook in bijvoorbeeld slagroomspuiten mag het nog gewoon worden gebruikt. Fabrikanten en handelaren moeten nu wel een vergunning hebben.