Frank Borman, commandant van de eerste vlucht naar de maan, overleden
Astronaut Frank Borman is op 95-jarige leeftijd overleden. De Amerikaan leidde in 1968 de Apollo 8-missie, de eerste vlucht naar de maan. Zijn ruimtevaartuig cirkelde er tien keer omheen en de vlucht was daarmee een cruciale opmaat naar de maanlanding van Neil Armstrong een half jaar later.
De vlucht had aanvankelijk rondjes moeten draaien rond de aarde, maar omdat een eerdere missie zo succesvol was verlopen, durfde NASA de reis van zes dagen heen en terug wel aan. Wat meespeelde was dat de Amerikanen absoluut niet wilden dat de Russen de race naar de maan zouden winnen: de Sovjet-Unie had tot dan toe alle grote mijlpalen in de ruimtevaart als eerste gehaald.
Met zijn twee bemanningsleden kwam Borman op Kerstavond aan bij de maan. Ze hadden vooraf besloten bij de live-uitzending van hun vlucht een stuk uit de Bijbel voor te dragen, het scheppingsverhaal. Boven het woeste en ledige maanoppervlak lazen alle drie de inzittenden een paar Bijbelverzen voor over hoe God de wereld schiep.
Borman nam de laatste twee regels voor zijn rekening en sloot af met een kerstgroet: "Namens de bemanning van de Apollo 8 wensen we u goedenacht, veel succes, een fijne Kerst en Gods zegen voor jullie allemaal op aarde." De commandant had aanvankelijk overwogen een vredesboodschap uit te spreken, maar omdat dat als kritiek op de Vietnamoorlog kon worden gezien, zag hij daarvan af.
De Apollo 8-missie is ook bekend van een foto die de bemanning tijdens hun vierde rondje maakte, Earth rise, van de aarde die opkomt boven het maanoppervlak. Het plaatje van de eenzame blauwe-witte bol in een oneindig levenloos universum werkte voor velen relativerend: het maakte in één beeld duidelijk hoe iedereen op aarde een gezamenlijk lot deelde. Het beeld werd een dankbaar symbool voor bijvoorbeeld de vredesbeweging en natuurbeschermers.
Borman had het belang van het unieke uitzicht meteen door. "Wij waren de eerste mensen die de wereld in zijn majestueuze totaliteit zagen, een enorm emotionele ervaring", schreef hij in zijn autobiografie. "We zeiden niets, maar ongetwijfeld waren al onze gedachten bij onze gezinnen op die draaiende bol. En misschien dachten we allemaal wel hetzelfde: dit moet het uitzicht van God zijn."
Na zijn tijd bij NASA was Borman jarenlang directeur bij Eastern Airlines, toen een van de grootste luchtvaartmaatschappijen van de VS. Hij bleef zelf ook een fervent vlieger: tot op hoge leeftijd bleef hij de hobby uitoefenen waar hij als tiener mee begonnen was.
In een reactie op zijn overlijden, kort na de dood van zijn Apollo 13-collega Ken Mattingly vorig week, noemt NASA ook Borman een echte Amerikaanse held. "Zijn levenslange passie voor de luchtvaart en exploratie werd alleen overtroffen door de liefde voor zijn vrouw Susan."
