Duitsland en Ierland staan wat Gaza betreft lijnrecht tegenover elkaar
Ook na een dag van overleg hebben de EU-landen geen eenduidig standpunt over de oorlog tussen Israël en Gaza. De meeste landen, waaronder Nederland, pleiten voor gevechtspauzes, waarin humanitaire hulp voor Gaza mogelijk is. Andere landen willen verder gaan, met een geheel staakt-het-vuren. En een volgende groep ziet in beide opties niets, en wil dat Israël de druk blijft opvoeren.
Twee EU-landen staan echt lijnrecht tegenover elkaar: Ierland is sterk pro-Palestijns en Duitsland is sterk pro-Israël. Allebei hebben daarvoor hun eigen historische en politieke redenen, leggen onze correspondenten uit.
Correspondent Wouter Zwart: 'Duitsland ziet alleen zonder Hamas een weg naar vrede'
"Afgelopen weekend betrad de Duitse president Steinmeier in Berlijn een podium, pal voor de iconische Brandenburger Tor. Daar, om de hoek van het holocaustmonument, richtte Steinmeier zich tot Joden en Israël: "Wij staan in deze vreselijke tijden aan jullie kant. Jullie pijn is onze pijn".
Steinmeiers toespraak was niet zonder reden op deze plek gepland: een symbool dat zowel herinnert aan een door oorlog en haat verscheurd Duitsland, als aan de vreedzame hereniging erna. Zijn hartgrondige solidariteitsverklaring aan Israël toont hoe Duitsland de gruwelijkheden in het Midden-Oosten koppelt aan de eigen donkere geschiedenis.
De misdaden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in naam van nazi-Duitsland zijn gepleegd, vervullen mensen nog altijd van schaamte. En een intens gevoel van verantwoordelijkheid. Steinmeier noemde de bescherming van Joodse levens een Duitse staatsopgave en zelfs een burgerplicht, "geboren uit de geschiedenis, gegrift in de fundamenten van onze democratie".
Duitsland was een van de eerste landen die onmiddellijke steun aan de Israëlische regering uitspraken. Daags na de bloedige aanval van Hamas-terroristen hesen het Duitse parlement, het presidentieel paleis en het kantoor van bondskanselier Scholz de witte vlag met blauwe davidster. Scholz betoonde dat Duitsland 'onwrikbaar naast Israël' staat."
"Dat bleek ook afgelopen maandag tijdens een overleg tussen Europese ministers van Buitenlandse Zaken. Duitsland stond vooraan in een groep van landen die een humanitair staakt-het-vuren voorlopig afwijzen. Volgens minister Baerbock verdient Israël eerst de gelegenheid om terreurbeweging Hamas te verslaan. Alleen zonder Hamas is er wellicht een pad naar vrede en een tweestatenoplossing, meent zij.
Desondanks gaat Duitsland niet zomaar voorbij aan de proporties waarmee het Israëlische leger sindsdien de Gazastrook bestookt. De samenleving ervaart ook de beelden van platgebombardeerde Palestijnse wijken en vernietigde levens als schokkend. In verschillende steden zijn pro-Palestijnse demonstraties gehouden. Bovendien wonen in Duitsland naar schatting 5,5 miljoen moslims; meer dan in ieder ander Europees land.
Andersom kent Duitsland ook een aanzienlijke Joodse gemeenschap, die steeds vaker te maken heeft met antisemitische incidenten. Volgens politie en veiligheidsdiensten zitten daar zowel rechts-extremisten als moslimfundamentalisten achter. Al een aantal jaren worden Joodse instellingen strenger bewaakt. En nu het geweld in het Midden-Oosten weer oplaait, neemt ook het aantal dreigementen toe. Zo durven sommige Joodse gezinnen hun kinderen niet meer naar school te sturen, uitgerekend in het land van 'nie wieder'.
Nog deze week wist de politie in Duisburg een aanslag op een pro-Israëlische demonstratie te verijdelen. De verdachte, een in Duitsland geboren aanhanger van IS, is aangehouden."
Correspondent Fleur Launspach: 'Ierland herkent zichzelf in lot Palestijnen'
"Van alle Europese landen is het Ierland dat zich het lot van Palestijnen het meest aantrekt. De Ieren herkennen zichzelf in de Palestijnen. Ze zien een parallel: het lijden onder een 'bezetter'. In het geval van Ierland zijn de protestantse Britten met hun kolonisatie de historische bezetter. Daarin werden de katholieke Ieren als het onderdrukte volk gezien.
Er is ook een directe link tussen de strijd in Noord-Ierland en de strijd van de Palestijnen in Israël. De IRA - de paramilitaire organisatie die naar hereniging van Ierland streefde - kreeg steun van de PLO, de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie.
In de jaren 70 en 80 ontstond solidariteit tussen verschillende verzetsbewegingen in de wereld: de Ierse, Palestijnse, maar ook Zuid-Afrikaanse en Baskische groepen betuigden steun aan elkaars doelen. De IRA en de Palestijnse PLO hebben in die tijd informatie, trainingen en wapens uitgewisseld."
"De historische connectie merk je ook in de politieke reactie van Ierland op de oorlog tussen Israël en Hamas. Er was vrijwel meteen na de Hamas-aanval op 7 oktober aandacht voor de 'context' waarin dit had kunnen plaatsvinden. De afschuwelijke aanval van Hamas wordt in Ierland niet goedgepraat, maar tegelijk was te horen: "Dit gebeurt niet in een vacuüm." Precies wat VN-topman António Guterres deze week zei.
Terwijl de reflex van andere Europese landen in eerste instantie was om vierkant achter Israël te staan, waarschuwde de Ierse premier Varadkar al meteen dat "de reactie van Israël proportioneel moest zijn".
Ook in Noord-Ierland, dertig jaar lang het toneel van sektarisch geweld, zie je dat de twee kanten van het Israël-Palestina-conflict worden geadopteerd door de twee rivaliserende kampen. De Palestijnse vlag hangt uit in pro-Ierse katholieke gebieden, en de Israëlische vlag wappert bij pro-Britse protestantse buren."
