Kinderhartcentra Leiden en Utrecht bundelen krachten en bieden minister alternatief plan
Om de vastgelopen reorganisatie van complexe kinderhartinterventies weer in beweging te krijgen, gaan de UMC's van Utrecht, Leiden en Amsterdam één operatieteam vormen dat op meerdere locaties zal opereren. Door kennis, kunde en hun patiënten te bundelen, verwachten de artsen deze zorg verder te verbeteren.
Het is een reactie op de hoogopgelopen ruzie over welke academische ziekenhuizen de kinderhartinterventies mogen behouden. De samenwerking tussen de vier huidige kinderhartcentra in Rotterdam, Utrecht, Groningen en Leiden (die al de kinderen van Amsterdam opereert) verloopt daardoor de afgelopen jaren soms stroef.
Minister Kuipers besloot dit jaar dat over twee jaar alleen nog het Erasmus MC in Rotterdam en UMC Groningen kinderhartoperaties mogen uitvoeren. Het idee is dat hartspecialisten op deze manier vaker opereren en ook vaker zeldzame gevallen zien, waardoor hun vakinhoudelijke kwaliteit hoog blijft.
Rechtszaak tegen ministerie
Kuipers negeerde echter waarschuwingen van de Nederlandse Zorgautoriteit dat een dergelijke concentratie van zorg verregaande gevolgen heeft voor andere vormen van zorg.
Zo zal bij het Leiden UMC de kinder-ic omvallen, omdat die afdeling met het verlies van het kinderhartspecialisme bijna 70 procent van zijn patiënten verliest. Dat betekent dat ook andere vormen van acute kinderzorg er niet meer kunnen worden uitgevoerd, terwijl de gezamenlijke capaciteit van alle kinder-ic's soms niet voldoende is. Het verlies van een volledige kinder-ic kan Nederland zich niet veroorloven.
En het UMC Utrecht, waar inmiddels omwille van de kwaliteit alle zorg voor kinderen met kanker is gecentraliseerd, moet dan weer patiënten waar tumoren dicht bij het hart zitten naar andere locaties sturen. Terwijl dit verplaatsen van kankerpatiëntjes juist afgelopen had moeten zijn.
De UMC's Utrecht, Leiden en Amsterdam zijn verwikkeld in een rechtszaak tegen het ministerie van Volksgezondheid om het besluit van Kuipers ongedaan te maken.
Verantwoordelijkheid naar patiënt
"Tegelijkertijd hebben we een verantwoordelijkheid naar de patiënten", zegt de Leidse kindercardioloog Arno Roest. "Zo'n rechtszaak duurt lang en in die tussentijd kunnen we niet stilzitten. We moeten de zorg blijven verbeteren."
Doordat Utrecht, Leiden en Amsterdam vanaf januari 2024 een cluster van kinderhartspecialisten vormen, wordt voldaan aan de eis dat artsen ook in de toekomst voldoende patiënten opereren en de echt zeldzame gevallen vaker gaan zien.
"Voorheen bleven de artsen voornamelijk binnen de muren van het eigen ziekenhuis. Met ons nieuwe cluster stopt dat", zegt de Utrechtse kinderhartchirurg Bram van Wijk. "Artsen reizen naar het kinderhartcentrum, waar ze voor specifieke behandelingen en patiënten de beste ervaringen kunnen opdoen. Normaal duurt een opleiding tot kinderhartchirurg ongeveer tien jaar. Op deze manier kan het in kortere tijd."
Alomvattend plan
Daarbij beschikken het Leiden UMC en UMC Utrecht over de twee meest ervaren kinderhartchirurgen in het land, die nu op vaste basis hun kennis aan jonge chirurgen kunnen overdragen dan voorheen.
Met deze samenwerking voldoen deze UMC's aan het advies van de Nederlandse Zorgautoriteit om een cluster te vormen met intensieve samenwerking. Volgens de toezichthouder is dit de beste manier om op korte termijn de kwaliteit van zorg te behouden en te verbeteren.
Het afzonderlijk willen concentreren van complexe specialismen in minder ziekenhuizen, zoals Kuipers nu doet, vindt de toezichthouder onverstandig. De NZa concludeerde vorig jaar dat door zulke concentraties andere vormen van zorg juist aan kwaliteit zullen inboeten.
Als er geconcentreerd moet worden, zo adviseerde de NZa, dan moeten alle vormen van gespecialiseerde kinderzorg in een gebalanceerd en alomvattend plan worden meegenomen. Maar Kuipers vindt dat die manier van werken te veel tijd kost, terwijl het snel concentreren van kinderhartzorg volgens hem noodzakelijk is om de kwaliteit hoog te houden.
Uitgestoken hand
"Ik denk dat we met onze nieuwe samenwerking juist de kwaliteit hoog houden", zegt Van Wijk. "We zullen het zelfs verbeteren. Maar het kan naar mijn mening ook heel goed een vertrekpunt zijn voor de toekomstige organisatie van de hoogcomplexe kinderzorg in Nederland."
De samenwerkende UMC's hopen dat het Erasmus MC en UMC Groningen hiervoor openstaan en zich uiteindelijk ook bij hun kinderhartcluster willen aansluiten.
"Want niemand zit op een rechtszaak te wachten", aldus Roest. "We willen met deze samenwerking een concreet alternatief bieden. Niet alleen aan de rechter, maar ook aan de minister."
