Nederland laat blauwtongvaccin uit Zuid-Afrika niet toe

Het vaccin tegen blauwtong dat in Zuid-Afrika voorlopig is toegelaten, wordt nu niet in Nederland toegestaan. Dat schrijft demissionair minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) aan de Tweede Kamer. Het Bureau Diergeneesmiddelen ontraadt de minister om het toe te staan vanwege veiligheidsrisico's en twijfels over de werkzaamheid van het vaccin, waarop in eerste instantie de hoop was gevestigd.

Het blauwtongvirus dat herkauwers ziek maakt is inmiddels op 1767 locaties in Nederland vastgesteld. Adema wil naar eigen zeggen haast maken met een vaccin, omdat vaccinatie de enige weg uit de uitbraak is. Hij spreekt met verschillende farmaceuten en liet het Bureau Diergeneesmiddelen het 'Zuid-Afrikaanse' vaccin beoordelen.

Vreemde virussen

Nu ontraadt het Bureau Diergeneesmiddelen dat vaccin dus. De beoordelaars kunnen niet uitsluiten dat het vaccin ziekteverwekkers bevat en ze zijn er niet zeker van dat de 'geïnactiveerde' virusdeeltjes die bescherming moeten opwekken, geen ziekte kunnen veroorzaken. Met andere woorden: er is een kans dat het vaccin nieuwe virussen of andere blauwtong-varianten verspreidt. Ook vindt het bureau niet duidelijk hoe goed en hoelang het vaccin beschermt.

Het negatieve advies vloeit mede voort uit onvolledige informatie over het vaccin. Het Bureau Diergeneesmiddelen heeft extra informatie opgevraagd bij de producent en als er aanleiding toe is, dan zullen de beoordelaars hun advies herzien.

"Ik begrijp dat dit een harde boodschap is voor dierhouders. Net als zij wil ook ik zo snel mogelijk verantwoord kunnen vaccineren om het leed bij de dieren te beperken", schrijft minister Adema. "Ik blijf daarom vol inzetten op de ontwikkeling van een Europees vaccin."

Knuttenseizoen

Toch had een vaccin dit najaar weinig verschil gemaakt, denkt de deskundigengroep dierziekten, die de minister adviseert. De deskundigen spraken eerder de verwachting uit dat het virus voor de winter door het hele land verspreid is. Tegelijkertijd verwachten ze dat de activiteit van de knutten, de mugjes die het virus verspreiden, door de dalende temperatuur afneemt. Vaccinatie zou na een week of 7 à 8 volledig tegen het virus beschermen en tegen die tijd verspreiden de knutten het virus waarschijnlijk veel minder dan nu.

In het voorjaar kan een goed vaccin wel veel problemen voorkomen, verwacht de demissionaire minister. Hij hoopt dat er in de loop van het voorjaar een veilig en werkzaam vaccin beschikbaar is. Daarom zet hij zijn gesprekken met farmaceuten voort.

Bedrijfsrisico

Eerder liet een woordvoerder van het ministerie al weten dat de overheid niet zal investeren in de ontwikkeling van vaccins en ook geen vaccins zal inkopen. "Dat is aan de markt. Dierziekten zoals blauwtong zijn onderdeel van het bedrijfsrisico. Wij kunnen er wel voor zorgen dat een vaccin dat veilig en werkzaam is, gebruikt kan worden."

Het is niet duidelijk hoeveel dieren er tot nu toe aan blauwtong zijn overleden. De deskundigengroep dierziekten heeft de minister wel laten weten dat het lijkt alsof de variant van blauwtong die nu rondgaat (zogeheten serotype 3) meer ziekteverschijnselen veroorzaakt dan de variant die tussen 2006 en 2009 in Nederland rondging (serotype 8). Inmiddels is blauwtong ook in België opgedoken.