Kamer voor verbod op onkruidbestrijder glyfosaat, maar wat zijn de alternatieven?

Mag het onkruidmiddel glyfosaat de komende tien jaar opnieuw in de Europese landbouw en dus ook in Nederland worden gebruikt? De komende dagen buigen Europese lidstaten zich over die vraag, 13 oktober moet de beslissing vallen.

Frankrijk en Duitsland lijken van het middel af te willen, andere landen hebben zich nog niet uitgesproken. Tot een verbod kwam het in Europa nog nooit; de zekerheid van werkgelegenheid en voedselvoorziening speelt voor veel lidstaten, ondanks zorgen over milieu en gezondheid, een belangrijke rol.

Als het aan de Tweede Kamer ligt stemt Nederland volgende week wel tegen het opnieuw toelaten van het onkruidmiddel, ook wel her-registreren genoemd. Een Kamermeerderheid nam daartoe begin september een motie aan die minister Adema van Landbouw oproept volgende week in Brussel tegen toelating te stemmen.

Partijen maken zich zorgen over de invloed van het middel op de gezondheid van mensen, de biodiversiteit, waaronder het waterleven en bijen, en het risico voor de drinkwaterwinning.

Bijpraten

Het standpunt van de Kamer is dus al duidelijk, toch laat de Kamer zich vandaag in een zogeheten rondetafelgesprek bijpraten door onder meer wetenschappers, landbouwers, milieuorganisaties en ook de Parkinson Vereniging.

Want hoe het Europese besluit ook uitvalt, of het middel nu wel of niet wordt verboden, veel Kamerleden vinden het van groot belang breed over het onderwerp te worden geïnformeerd.

Meerdere partijen betoogden in het Kamerdebat vorige maand dat verschillende wetenschappelijke studies nu ook een verband leggen tussen glyfosaat en de ziekte van Parkinson. Veel van de sprekers vandaag ondersteunen verder onderzoek naar die risico's, maar plaatsen tegelijkertijd kanttekeningen bij een verbod op glyfosaat op dit moment.

In de landbouw is het middel echt niet overal noodzakelijk, zeggen wetenschappers van het Louis Bolk Instituut, maar voor de bestrijding van onkruid in de reguliere landbouw zijn er nauwelijks alternatieven.

Als je het middel verbiedt, betogen onder meer de Universiteit Wageningen en de Boerderij van de Toekomst, dan zullen landbouwers naar andere middelen op zoek gaan, zowel chemisch als niet chemisch. Beide kunnen óók schadelijk zijn voor het milieu.

Zo komen er bij het bestrijden van onkruid met propaanbranders of vlammenwerpers diesel en CO2 aan te pas. De risico's van die alternatieven zijn onderbelicht, menen onder meer Richard Harrison van de Universiteit Wageningen en Pieter de Wolf van de Boerderij voor de Toekomst.

Parkinson

"We pleiten niet voor het gebruik van glyfosaat, maar het volledig uitbannen op korte termijn hoeft niet per se beter voor mens en milieu te zijn", aldus Harrison en Wolf.

Andere partijen, waaronder natuurorganisaties, vinden dat er geen enkel risico genomen kan worden en het middel meteen verboden moet worden. Ook de Parkinson Vereniging roept daartoe op. In tien jaar tijd nam het aantal mensen met de hersenziekte met 30 procent toe, zegt de vereniging. Dat komt deels doordat meer mensen ouder worden, maar ook door een vermoedelijk verband tussen glyfosaat en de hersenziekte.

De Europese toezichthouder EFSA ziet glyfosaat nog steeds als veilig, maar het verband met de "neurotoxische effecten" is niet voldoende meegenomen, aldus de Parkinson Vereniging. Nieuw onderzoek hiernaar is gaande.

Mocht glyfosaat volgende week Europees opnieuw worden toelaten, dan is het nog wel denkbaar dat dit gepaard gaat met een voorstel om tussentijds te kunnen ingrijpen als nieuw onderzoek daar aanleiding toe geeft.