Nationaal Rapporteur: stel aanbieders aansprakelijk voor gokverslaving

Voor online gokkers moet een maximaal bedrag worden vastgesteld dat zij bij alle bedrijven gezamenlijk mogen verliezen. En aanbieders moeten wettelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld als zij te weinig doen om spelers te beschermen tegen gokverslaving en het uitgeven van torenhoge bedragen.

Dat zijn twee van de ruim twintig adviezen van de Nationaal Rapporteur Verslavingen aan het demissionaire kabinet. Staatssecretaris Van Ooijen stuurt het rapport van rapporteur Arnt Schellekens, getiteld Gokken met gezondheid, deze ochtend naar de Tweede Kamer.

'Schulden, depressie en suïcidaliteit'

Het is het eerste rapport van deze Nationaal Rapporteur, die eind vorig jaar werd aangesteld om meer zicht te krijgen op de impact van verslavingen op de volksgezondheid en op de maatschappij. Schellekens concludeert dat het online gokken, dat twee jaar geleden in Nederland is gelegaliseerd, "onnodig veel mensen in de problemen brengt, variërend van schulden tot depressie en suïcidaliteit".

Om hoeveel mensen het exact gaat, is op dit moment nog niet vast te stellen. De Kansspelautoriteit (Ksa), de toezichthouder voor de branche, becijferde eerder dat het nieuwe systeem honderdduizenden nieuwe spelers heeft opgeleverd en dat de bedrijven daar vorig jaar 1,1 miljard euro aan verdienden.

Diezelfde Ksa concludeerde na onderzoek dat de bedrijven daarbij hun 'zorgplicht' voor de spelers ernstig verzaken. Maar omdat het in de praktijk lang duurt voordat mensen zich melden bij de verslavingszorg, is nog niet bekend hoeveel extra personen gokverslaafd zijn geraakt.

Prijs voor bescherming kwetsbaren

Een van de zwakke punten in het systeem vindt Schellekens dat spelers bij verschillende gokbedrijven een account kunnen openen zonder dat die accounts aan elkaar zijn gekoppeld. Weliswaar moeten spelers bij al die bedrijven persoonlijke speellimieten instellen, maar er wordt niet gecontroleerd aan de hand van bijvoorbeeld salarisstroken of iemand zich de opgegeven maximale verliezen wel kan veroorloven.

Zo kan het gebeuren dat een gokker met een netto-inkomen van 2000 euro per maand het tweevoudige van dat bedrag binnen een paar uur opspeelt zonder dat er ergens alarmbellen gaan rinkelen. Daarom pleit de rapporteur voor het vaststellen van "overkoepelende speellimieten". Dat kan betekenen dat per speler wordt gekeken wat diegene zich precies kan veroorloven.

Het is ook denkbaar dat er één maximum verliesbedrag komt voor alle gokkers in Nederland. Dat bedrag zal dan waarschijnlijk te laag zijn voor sommige mensen met een hoog inkomen. Maar dat is in de ogen van Schellekens de prijs die zij dan moeten betalen voor de bescherming van de veel grotere groep kwetsbaren.

De goksector brengt daar tegenin dat het koppelen van accounts technisch ingewikkeld of zelfs onhaalbaar is. Volgens de Nationaal Rapporteur Verslavingen is er weliswaar sprake van een "uitdaging" op dat vlak, maar tonen de ervaringen in andere landen aan dat het wel degelijk mogelijk is.

'Druk is nodig'

Datzelfde geldt voor het pleidooi dat Schellekens houdt voor een maatregel die in Oostenrijk al is genomen: het aansprakelijk stellen van aanbieders als "door het niet goed naleven van de onderzoeks- en zorgplicht het speelgedrag van de speler zijn bestaansminimum schaadt".

Daarvoor is het wel nodig dat er duidelijk op papier komt te staan wat er exact wordt verwacht van gokbedrijven om gokverslaving bij hun klanten te voorkomen. Volgens Schellekens is het inmiddels duidelijk geworden dat de aanbieders dit soort druk nodig hebben om echt werk te maken van de bescherming van risicospelers.

Verder adviseert Schellekens een verdere beperking van gokreclames in lijn met die voor sigaretten en een verbod op of in elk geval beperking van de meest risicovolle spellen.

Minister gaat aanscherpen

Minister Weerwind voor Rechtsbescherming had eerder al aangekondigd dat hij inderdaad van plan is om aan de hand van de eerste ervaringen met de legalisering van het online gokken zaken aan te scherpen. Eind dit jaar moet duidelijk worden welke stappen Weerwind precies wil zetten.