Online gokbedrijven verzaken zorgplicht, spelers verliezen veel in korte tijd
Online gokbedrijven doen te weinig om spelers te beschermen die in korte tijd extreem veel geld verliezen of tekenen vertonen van gokverslaving. Daarom moet de nauwelijks twee jaar oude wet- en regelgeving zo spoedig mogelijk worden aangescherpt. Dat is de harde conclusie die toezichthouder de Kansspelautoriteit (Ksa) trekt uit eigen onderzoek naar de manier waarop de bedrijven de 'zorgplicht' voor hun klanten in de praktijk invullen.
Dat onderzoek was eigenlijk bedoeld voor intern gebruik, maar de Ksa is zo geschrokken van de uitkomsten, dat het vandaag toch wordt gepubliceerd. Omdat de onderzochte bedrijven - de eerste tien die in 2021 een vergunning kregen op de gelegaliseerde markt - allerlei bedrijfsgevoelige informatie hebben gedeeld, worden de aanbieders die de grootste steken laten vallen niet bij naam genoemd.
Geen medewerkers 's nachts
Het onderzoek laat zien dat de tien bedrijven op dit gebied niet alleen allemaal een ander beleid hebben, maar dat dat beleid ook nog eens niet effectief is. Zo heeft niet iedereen een systeem waarmee het spelgedrag van klanten van minuut tot minuut kan worden bijgehouden. Daardoor komt vaak pas naar boven dat er zaken ernstig zijn misgegaan als het te laat is.
Dat risico speelt met name in het weekend en 's nachts. Bedrijven hebben op die tijdstippen onder meer uit kostenoverwegingen vaak geen mensen in dienst die in kunnen grijpen bij excessief spelgedrag. En omdat de computer niet zelf accounts mag blokkeren, kan een probleemspeler in al die gevallen zonder enige interventie geld blijven verliezen.
Andere aanbieders doen er nog veel langer over om problemen te ontdekken, omdat zij uitsluitend 'veranderingen in het spelgedrag' monitoren. Als iemand dan vanaf de eerste dag forse bedragen heeft ingezet, komt hij in het systeem niet naar boven als een risico. Ook omdat er nooit aan de hand van salarisgegevens is gecontroleerd of de persoon zich dergelijke inzetten financieel überhaupt kan veroorloven.
Tienduizenden euro's verlies
Concreet gevolg van die nalatigheid is dat gokkers vele duizenden euro's op een avond kunnen verliezen zonder dat hen een strobreed in de weg wordt gelegd. De NOS had de afgelopen weken contact met verschillende mensen die dit sinds de legalisatie van twee jaar geleden is overkomen. Een van hen verloor vorig jaar 60 à 70.000 euro in zo'n drie maanden, waarvan ruim 20.000 online.
De gevolgen waren groot. Om zijn verslaving te kunnen financieren, bestal hij zijn werkgever voor bijna 55.000 euro. De strafzaak tegen deze voormalige probleemspeler dient eind dit jaar. Van de meeste aanbieders waarbij hij een online account had afgesloten, hoorde hij in die periode niets.
Blokkade van online accounts
De conclusies van het Ksa-onderzoek zijn vooral opvallend omdat verslavingspreventie destijds juist hét argument was van met name VVD-staatssecretaris Teeven om werk te maken van legalisering van het online gokken. De stelling was dat spelers uitsluitend in zo'n 'wit' systeem effectief konden worden beschermd, omdat de overheid dan strenge eisen kan stellen aan de bedrijven die mee zouden dingen naar een vergunning.
In werkelijkheid zijn die wettelijke eisen helemaal niet zo hard en eenduidig opgeschreven. De Kansspelautoriteit wil graag dat dit alsnog gebeurt. Onder meer door de invoering van een verplichte blokkade van accounts van probleemspelers tot het moment dat goed met de personen in kwestie is gesproken en is gecheckt of de situatie nog verantwoord is.
Reclamebombardement al eerder aangepakt
De Ksa doet inmiddels extra onderzoek naar de ernstigste gevallen, kondigt bestuursvoorzitter René Jansen aan. Daar kunnen sancties uit voortkomen. Hij spreekt van "zorgwekkende signalen over aanbieders die de grenzen van de zorgplicht mogelijk ver overschrijden". Volgens Jansen gaat het in het algemeen "niet goed" en "moet het beleid worden aangescherpt".
Volgt demissionair minister Weerwind die aanbeveling, dan is het de tweede keer dat ernstige weeffouten in het systeem moeten worden gecorrigeerd. Eerder gebeurde dat met het reclamebombardement dat na de invoering op 1 oktober 2021 over de tv-kijker heen kwam.
Mede daardoor was van de 365.000 mensen die vorig jaar maandelijks minstens één keer online speelden, zo'n 60 procent een nieuwe gokker. Gemiddeld verliezen spelers maandelijks 310 euro, schat de Ksa. In het eerste jaar na de legalisering verdienden de gokbedrijven daar gezamenlijk 1,1 miljard euro bruto aan.
Verslavingsdeskundigen gaan ervan uit dat een dergelijke stijging van het aantal spelers onvermijdelijk leidt tot een toename van het aantal probleemspelers en gokverslaafden. Maar ook van het aantal mensen dat weliswaar niet verslaafd is, maar wel meer inzet dan zij zich kunnen veroorloven.
Weerwind: meer doen aan preventie
De kwestie kwam vandaag ook aan de orde in de Tweede Kamer. De Kamerleden Bikker (ChristenUnie), Kuik (CDA) en Temmink (SP) zijn zeer kritisch over de gang van zaken. Weerwind zei dat hij het onderzoek van de Ksa wil aangrijpen om meer te doen aan verslavingspreventie.
Hij wees er verder op dat de Ksa de vergunning kan intrekken van bedrijven die zich niet aan de regels houden en dat ook boetes kunnen worden opgelegd. Hij vindt het nog te vroeg om te zeggen of de legalisering van de online gokmarkt is gelukt of mislukt.
