Boos, bang en verdrietig: een op de vijf jongeren ervaart klimaatstress
Een op de vijf jonge mensen zegt regelmatig tot vaak stress te voelen als ze aan de klimaatcrisis denken. Ze voelen zich moedeloos, machteloos, piekeren er over of slapen slecht. Dat blijkt uit een onderzoek van Ipsos in opdracht van Milieudefensie Jong.
Voor het onderzoek zijn duizend mensen tussen de 16 en 30 jaar ondervraagd. Het grootste deel van de ondervraagden vindt volgens de onderzoekers klimaatverandering problematisch en ervaart negatieve gevoelens bij de gedachte eraan. Een kwart geeft aan dat er juist te veel aandacht voor de crisis is en 16 procent vindt dat klimaatverandering een punt van aandacht is, maar grotendeels wordt overdreven.
Boos, angstig en verdrietig. Het zijn (negatieve) gevoelens die bijna alle ondervraagden herkennen als ze denken aan klimaatverandering. Degenen bij wie zich dit omzet in echte klimaatstress (21 procent) hebben vaak ook lichamelijke klachten als vermoeidheid en hoofdpijn. Het gaat bij die groep volgens de onderzoekers vaker om hoogopgeleiden dan praktisch geschoolden en ze zijn vaker man dan vrouw. Vrouwen hebben ondanks klimaatstress toch vaker de overtuiging dat er nog iets tegen de opwarming te doen valt.
Twijfel over kinderen
Bijna een kwart van alle ondervraagden geeft aan te twijfelen over een kinderwens. Voorzitter van Milieudefensie Jong Winnie Oussoren (20) kan het zich wel voorstellen: "Dat je denkt: waarom zou ik kinderen willen op een wereld die steeds minder leefbaar wordt. Het geeft aan hoe diepgeworteld deze zorgen zijn."
Er zijn verschillende manieren waarop de ondervraagden met de stress omgaan. Sommigen worden apathisch en mijden nieuws over het klimaat. Dat doen overigens niet alleen mensen met klimaatstress: 44 procent van alle ondervraagden geeft aan soms klimaatnieuws over te slaan, 26 procent doet dat regelmatig of vaak. Anderen komen juist in actie, gaan demonstreren of passen hun gedrag aan (41 procent). Ze zijn bijvoorbeeld veganistisch of vegetarisch gaan eten of minder gaan vliegen. Maar van de jongeren die dit doen, denkt maar 12 procent dat hun gedragsveranderingen veel verschil maken in de strijd tegen de opwarming van de aarde.
Vooral het gevoel van machteloosheid speelt jongeren parten, zegt Oussoren. "Geef ze eens ongelijk. Je ziet dat er te weinig actie wordt ondernomen, maar je zit zelf niet aan de knoppen. Dat is super frustrerend." De grootste verantwoordelijkheid om de klimaatcrisis te bestrijden, ligt volgens de jongeren bij de politiek en het bedrijfsleven.
Emoties zijn logisch
Psycholoog Jochem Bukman komt regelmatig in contact met jonge mensen die stress krijgen door de klimaatcrisis. "Wat ik veel terug zie, is algemene moedeloosheid." Bukman hoort de stress over de klimaatcrisis vaak in combinatie met andere zorgen. "Dat kan privé zijn, bijvoorbeeld het verlies van een naaste, maar ook problemen op werk, stress over de toekomst. " Hij is niet verrast over de uitkomsten van het onderzoek. "Al dat negatieve nieuws. Mensen krijgen de hele tijd een prikkel die zegt: 'joh, het gaat echt niet goed'. Ze denken ook dat vaak dat het niets uitmaakt, wat ze doen."
De aanpak van dit soort stress is volgens Bukman anders dan bij andere psychische problemen. "Daarbij probeer je vaak om te denken of belemmerende gedachtes aan te pakken. Dat kan in dit geval niet, omdat de emoties als boosheid en angst bij dit onderwerp heel logisch zijn. Dat moet je eerst erkennen, er de ruimte voor geven."
Daarna kun je proberen je er anders toe te verhouden, zegt Bukman. Bijvoorbeeld door actie te ondernemen of door op een andere manier met mensen in gesprek te gaan. "Wat werkt, is voor iedereen weer anders."
