Fossiele sector krijgt tussen 39,7 en 46,4 miljard euro subsidie, nog meer dan gedacht
Nederland geeft veel meer belastingvoordelen aan bedrijven voor het gebruik van olie, gas en kolen dan gedacht. Het gaat bij die zogenoemde fossiele subsidies om een jaarlijks bedrag tussen de 39,7 tot 46,4 miljard euro, zo blijkt uit gelekte Prinsjesdagstukken van klimaatminister Rob Jetten.
Het ministerie ging eerder uit van een bedrag van 4,5 miljard euro, milieuorganisaties kwamen in eigen berekeningen uit op 37,5 miljard euro.
Er is de afgelopen tijd een stevige discussie geweest over deze fossiele subsidies, dat zijn financiële regelingen die het gebruik van fossiele brandstoffen bevoordelen. Bij meer gebruik van olie, gas of kolen hoeft vaak relatief minder belasting betaald te worden.
Kerosine
Het gaat om grote staalbedrijven, de binnenscheepvaart, de glastuinbouw, kolencentrales en olieraffinaderijen. Vliegtuigmaatschappijen betalen in Nederland bijvoorbeeld geen belasting op kerosine en dat levert hen jaarlijks ruim 2 miljard euro op, zo staat in de uitgelekte stukken.
Milieuorganisaties, zoals actiegroep Extinction Rebellion, voeren de afgelopen tijd actie met onder meer de bezetting van de A12 in Den Haag.
Een meerderheid in de Tweede Kamer en demissionair minister Jetten van Economische Zaken en Klimaat vinden dat de fossiele subsidies afgebouwd moeten worden, maar er is wel discussie over het tempo hiervan en de manier waarop dit moet gebeuren. Jetten wilde ook eerst alleen in kaart brengen om welke financiële prikkels het gaat en hij heeft het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) een inventarisatie laten maken. Allerlei regelingen zijn daarin meegenomen.
Het stuk is voornamelijk beschrijvend en Jetten presenteert nog geen plan van aanpak. Wel wordt duidelijk dat er een begin is gemaakt met de afbouw van de verkapte subsidies, voor een bedrag van 6,2 miljard euro. De glastuinbouw zal al minder belastingvoordeel krijgen en een vrijstelling van de motorrijtuigenbelasting voor oldtimers zal vanaf 2028 versoberd worden.
"Fossiele subsidies moeten worden afgebouwd. Zo nemen we afscheid van de oude economie en geven we de ruimte voor nieuwe banen en welvaart", reageert Jetten op X op het nieuws dat de fossiele subsidies nog hoger zijn dan gedacht.
"In 2009 zei het toenmalige kabinet dit ook. Sindsdien zijn de fossiele subsidies alleen maar gestegen", reageert Extinction Rebellion eveneens op X op de minister.
'Meer vastberadenheid'
"Het is iedere keer weer erger dan we denken", zegt Lucas Winnips, woordvoerder van Extinction Rebellion tegen de NOS. Hij denkt dat dit bij de achterban van de actiegroep nog meer motivatie oplevert om te demonstreren. "Ik verwacht hierdoor meer mensen, die met meer vastberadenheid op de A12 zullen blijven zitten."
"We kunnen niet wachten op een nieuw klimaatakkoord, want dat kan nog een jaar duren", zegt Winnips. "Wij gaan door tot er maatregelen komen." Dat sommige verkapte subsidies soms ook op internationaal niveau vastgelegd worden, maakt daarbij niet uit. "De hele wereld zit in een klimaatcrisis",
Ondernemersvereniging VNO-NCW wil afwachten tot op Prinsjesdag bekend wordt wat er allemaal meetelt als fossiele subsidie. Afbouw van fossiele subsidies is noodzakelijk, zegt de werkgeversorganisatie, maar dat moet zorgvuldig gebeuren om baanverlies en stijgende prijzen te voorkomen. "Veel ondernemers hebben nog geen alternatieven vanwege onder andere het verstopte stroomnet en gebrek aan andere alternatieven."
Hoe werken fossiele subsidies? In de onderstaande video legt NOS op 3 het je uit:
