Al twee jaar niet naar school: meisjes en vrouwen in Afghanistan verliezen hoop

• Anouk Lambregts

  redacteur Online

Al twee jaar gaan meisjes in Afghanistan na de basisschool niet meer naar school. Twee jaar geleden openden middelbare scholen na de zomervakantie en de overwinning van de Taliban hun deuren weer, maar niet voor meisjes. Zij zouden misschien in de toekomst weer naar school kunnen, zeiden de Taliban. Dat gaf meisjes en vrouwen hoop, maar die hoop is vandaag de dag verdwenen.

Ook in het hoger onderwijs worden vrouwen niet toegelaten, en de uitsluiting gaat verder dan dat. Vrouwen mogen ook niet meer naar parken en sportscholen en ze mogen alleen naar buiten met bedekt gezicht en onder begeleiding van een mannelijk familielid.

"Ze kunnen alleen thuiszitten. Meer niet", zegt Fereshta Wahedi in een gesprek met de NOS. Ze is in Afghanistan geboren en met haar familie gevlucht naar Nederland. Ze zet zich in voor meisjesscholen in Afghanistan, maar sinds de overname van de Taliban lukt dat nauwelijks. "Het lijkt wel alsof we 25 jaar terug in de tijd zijn gegaan."

Meer kindhuwelijken

Het thuiszitten van vrouwen heeft vele nare gevolgen. Kindhuwelijken nemen toe. Wahedi: "Meisjes worden gedwongen om heel jong te trouwen. Ouders hopen op deze manier hun dochters een beter leven te kunnen bieden." Er heerst werkloosheid, bij zowel mannen als vrouwen. Vrouwen mogen alleen nog werken op plekken waar vrouwen mogen komen, zoals in het ziekenhuis bij de afdelingen verloskunde en gynaecologie. Hierdoor zitten heel veel vrouwen zonder inkomen. Wahedi vertelt dat mensen vaak geen andere optie hebben dan hun dochters uithuwelijken.

"Toen vrouwen nog konden studeren leerden ze voor zichzelf na te denken", vertelt Wahedi. "Nu is dat anders, vrouwen durven hun mening niet te geven omdat ze afhankelijk zijn van mannen voor eten en onderdak."

Ook zijn er veel meer vroege zwangerschappen. Dat kan complicaties opleveren, maar vrouwen mogen alleen naar vrouwelijke artsen. Nu studeren voor vrouwen niet meer mogelijk is, komen er geen vrouwelijke artsen bij. "Als er over een paar generaties geen vrouwelijke artsen meer zijn, wat moeten ze dan?!"

"Verder zie je veel meer vrouwen bedelen op straat. Vaak doen ze dat als ze alleen maar dochters hebben. Zonder zonen is er geen financiële toekomst", aldus Wahedi.

Meer depressie, isolatie en angst

De mentale gezondheid van Afghaanse vrouwen is in het hele land verslechterd, blijkt uit een rapport dat dinsdag werd vrijgegeven van drie agentschappen van de Verenigde Naties.

Van de ondervraagde Afghaanse vrouwen meldde zeventig procent dat gevoelens van depressie, isolatie en angst aanzienlijk waren verergerd. "Dat komt omdat ze geen perspectief meer hebben", zegt Wahedi. "Ze zitten de hele dag opgesloten en komen alleen buiten als ze naar een winkel moeten."

Mensenrechtenschendingen

De Taliban beloofden bij de overname van Afghanistan in 2021 meer rekening te houden met vrouwenrechten dan toen ze in de jaren 90 aan de macht waren. "Er is niets terechtgekomen van die belofte van de Taliban", zegt Amnesty-woordvoerder Marjon Rozema tegen de NOS. "Sinds de Taliban in augustus 2021 de controle in Afghanistan overnamen, hebben ze de rechten van vrouwen en meisjes gedecimeerd."

Amnesty veroordeelt de aanhoudende en toenemende mensenrechtenschendingen door de Taliban. "Afghaanse vrouwen en meisjes zijn slachtoffer van genderonderdrukking. Dit systeem moet worden ontmanteld en de Taliban moeten ter verantwoording worden geroepen voor deze misdrijven", aldus Rozema.

De Taliban houden zich naar eigen zeggen aan de Islamitische wet. Wahedi is het daar niet mee eens: "Ze misbruiken ons geloof om hun doelen te bereiken. Ze willen controle hebben op vrouwen, maar nergens in de Koran of Sharia staat beschreven dat vrouwen zo beperkt moeten worden. Elke moslim met gezond verstand weet dat."