Bontenbal breed gesteund binnen het CDA, 'maar het zal niet gemakkelijk worden'

• Barbara Terlingen

  redacteur Politiek

Ze stonden er vanmiddag allemaal in Amersfoort: Wopke Hoekstra, Hugo de Jonge, Karien van Gennip, oud-minister Ank Bijleveld, de partijtop en bijna de voltallige CDA-fractie. Naast en achter de nieuwe leider Henri Bontenbal, om vooral uit te stralen dat het CDA er nog altijd is en ze de nieuwe leider allemaal steunen. Vanmiddag stemde de verenigingsraad van de partij unaniem in met zijn lijsttrekkerschap.

"Een grote eer", noemt Bontenbal zijn nieuwe leiderschap, maar vooral ook een "grote opdracht". Hij wordt leider in roerige tijden. De partij leed nederlaag na nederlaag en staat er in de peilingen slecht voor. Vorige week vertrok de partijvoorzitter, de week ervoor prominent Mona Keijzer. Sinds het voor het CDA dramatische vertrek van Pieter Omtzigt waren er talloze discussies over de koers van de partij. Rapporten verschenen er, waaronder het laatste rapport Voor heel Nederland.

'Zonder geschreeuw'

Het stuk pleit voor het tegengaan van ongelijkheid en neemt afstand van ooit door het CDA ingeslagen wegen, waarbij het "neoliberale tijdperk van marktdenken voorbij is". In zijn speech vandaag sloot Bontenbal zich daarbij aan. We moeten volgens hem naar een samenleving waarin we weer een "stapje overhebben voor de ander". Nederland is volgens de kersverse CDA-leider "klaar met het cynisme", en hij gaat voor een campagne "zonder geschreeuw".

Het CDA moet volgens hem "vanuit het midden" opereren en de verschillen tussen arm en rijk verkleinen. Bestaanszekerheid wordt een belangrijk thema. Of Bontenbal hiermee het tij voor de partij de komende verkiezingen kan keren moet blijken, maar leden zijn bij een rondgang positief. Er klinkt opluchting en zelfs vreugde.

Bontenbal sprak vanmiddag in Amersfoort voor het eerst in zijn rol als nieuwe leider van het CDA:

Sommigen spreken van een "nieuwe tijd die aanbreekt". Zo zegt de Zeeuwse gedeputeerde Jo-Annes de Bat dat Bontenbal "helemaal past bij het CDA gedachtengoed van normen en waarden". Hij noemt hem ook "fris" en "wars van politieke spelletjes". Het Arnhemse raadslid Klaartje Koorn vindt dat de nieuwe CDA-leider "zegt waar dingen op staan" en noemt hem "bevlogen, betrokken en empathisch".

Het collectief CDA Midvoor, dat al langer pleit voor een CDA "weer terug in het midden", ziet "eindelijk weer iemand die de klassieke CDA-waarden onderstreept". Voorzitter Bart van Horck noemt Bontenbal een man van "inhoud, inhoud en inhoud". Hij ziet in appgroepen vooral blije berichten. "Mensen zien dit als een nieuw begin."

Naar dat nieuwe begin met een meer inhoudelijke koers snakt de partij, zegt vertrekkend CDA- Kamerlid Mustafa Amhaouch. Dat is bij "deze positieve no-nonsens gozer uit Rotterdam Zuid" volgens hem helemaal op zijn plek. "In debatten is hij feitelijk en inhoudelijk. We snakken bij het CDA naar positiviteit, Henri kan die brengen." Oud-leider Sybrand Buma zegt dat Bontenbal "het verhaal goed kan vertellen". Hoekstra noemt hem "zeer geschikt" en "in en in" CDA.

Zware klus

Zo rondvragend vliegen de complimenten rond en lijken de roerige tijden en verschillende verkiezingsnederlagen op rij even helemaal niet te spelen.

Natuurlijk wordt het een zware klus, het CDA zit in zwaar weer, erkent Van Horck. "Maar Bontenbal kan het aan en moet nu vooral gewoon heel erg zichzelf blijven."

De Overijsselse Rick Brink vindt dat het CDA en de nieuwe leider vooral goed moeten gaan communiceren. "In regio's voelen mensen zich niet gehoord, daar moet aan gewerkt worden." Volgens Brink heeft Bontenbal "absoluut de kwaliteiten". "Hij is slim, maakt makkelijk contact. Het zal niet eenvoudig zijn, maar ik heb vertrouwen in hem."

'Automatisch pluche is oud-CDA-denken'

Bontenbal gaat in elk geval niet in het kabinet zitten. Ervaringen met het coronaministerschap (De Jonge) en Buitenlandse Zaken (Hoekstra) leidden tot het besluit dat de nieuwe leider vanuit de Kamer opereert. En dan oppositie of coalitie? Amhaouch: "Dat is eerst aan de kiezer. We moeten nu vooral de verwachtingen niet te groot maken. Bij het kernverhaal van normen en waarden blijven is van belang, desnoods als kleine partij."

Van Horck: "De automatische geur van het pluche? Dat is oud-CDA-denken. We moeten gaan staan voor onze eigen idealen. Of het nu vanuit een kabinet of vanuit de oppositie is."

"We hebben heel lang vanuit een kabinet geopereerd en compromissen moeten sluiten. We hadden onze idealen veel duidelijker moeten vertellen", zegt Bontenbal zelf. Dat is hij de komende maanden "met heel veel energie" van plan. Of dat tot coalitie of oppositie leidt, vindt Bontenbal "echt een vraag voor na 22 november".