Poetin-criticus Igor Girkin, veroordeeld voor MH17-ramp, opgepakt in Rusland
De Russische nationalist Igor Girkin, die medeverantwoordelijk wordt gehouden voor het neerhalen van vlucht MH17 in 2014, is in Rusland opgepakt. Hij wordt volgens Russische staatsmedia verdacht van aanzetten tot extremisme, wat hem op een gevangenisstraf tot vijf jaar kan komen te staan.
Op beelden die online circuleren is te zien dat Girkin in een glazen hok aan de pers wordt getoond:
Girkin is een oud-officier van de Russische inlichtingendienst FSB. In 2014 was hij minister van Defensie in de rebellenrepubliek Donetsk (DPR), waar hij eenheden aanstuurde en contact onderhield met Rusland. Afgelopen november werd hij in Nederland bij verstek tot levenslang veroordeeld voor zijn rol bij het neerschieten van de MH17 boven Oost-Oekraïne op 17 juli 2014.
Girkin kondigde eerder dit jaar aan dat hij de politiek in zou gaan. Hij ontpopte zich de afgelopen jaren tot criticus van president Poetin. Ook bekritiseerde hij defensieminister Sjojgoe en de aanpak van Moskou in de oorlog in Oekraïne. Hij vindt dat de "speciale militaire operatie" niet goed wordt aangepakt.
De vrouw van Girkin schrijft op Telegram dat vertegenwoordigers van een onderzoekscommissie aan het einde van de ochtend naar hun huis kwamen. "Daarna namen ze mijn man mee naar een onbekende plek." Ze was op dat moment niet thuis.
Hyperpatriot
"In 2014 hoorde Girkin bij de gewapende separatisten die met de afscheiding van de Donbas begonnen", vertelt historicus en Rusland-deskundige Hubert Smeets. "In korte tijd wist hij op te klimmen tot minister van Defensie in het gebied. Door Moskou werd hij later teruggeroepen, omdat hij te veel zijn eigen gang ging."
In de jaren daarna groeide Girkin uit tot een 'hyperpatriot' op de luidruchtige rechterflank van de Russische politiek, zegt Smeets, net als bijvoorbeeld de ultranationalistische ideoloog Aleksandr Doegin. Sinds de Russische invasie had Girkin, net als Wagner-baas Prigozjin, felle kritiek op de gang van zaken in Oekraïne.
Zowel Prigozjin als Girkin is van mening dat de aanpak van Rusland niet tot een overwinning gaat leiden. "Hij vindt dat de oorlogsvoering nu wordt overgelaten aan amateurs", zegt Smeets.
De kritiek op de Russische legerleiding bereikte afgelopen maand een hoogtepunt met de tocht naar Moskou van een woedende Prigozjin en zijn troepen. Poetin beloofde toen een "passende reactie" op het "landverraad" van Wagner, maar Prigozjin werd naar Belarus gestuurd en niet in Rusland bestraft.
Ook Smeets denkt dat Poetin hiermee wil laten zien dat 'hyperpatriotten' als Girkin een toontje lager moeten zingen. "Het is een vrij onbeduidend figuur op het moment, maar dit geeft wel een boodschap af: de balans is een maand na de muiterij opgemaakt in Moskou. Het Kremlin zegt hiermee dat er zuiveringen gaan komen en dat dit het begin is van een hardhandige aanpak."
Uitlevering niet te verwachten
Nabestaanden van slachtoffers van de ramp met de MH17 keken natuurlijk even op toen ze vernamen dat Girkin is opgepakt, zegt voorzitter Piet Ploeg van de Stichting Vliegramp MH17. "Maar de nabestaanden gaan hier op dit moment weinig aan hebben. Hij is opgepakt vanwege zijn extremisme en zijn uitlatingen, begrijp ik. Niet vanwege MH17. En uitgeleverd zal hij niet gaan worden, want dat mag in Rusland grondwettelijk niet. En ik denk niet dat Poetin hem uit welwillendheid zal uitleveren."
Naar aanleiding van het nieuws over Girkins arrestatie heeft Ploeg contact gehad met het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij zegt er niet aan te twijfelen dat alle mogelijkheden om Girkin ooit naar Nederland te krijgen daar worden benut wanneer die zich voordoen.
Het Nederlandse Openbaar Ministerie zegt met belangstelling naar de arrestatie van Girkin te kijken, en zegt niets liever te willen dan dat hij zijn straf in Nederland uitzit. Net als Ploeg wijst het OM echter op het feit dat Rusland geen onderdanen uitlevert.
